Hội trường Liên Hiệp Quốc

Từ mấy năm qua, một số tổ chức người Chăm thường viết email đề cập đến chủ đề Liên Hiệp Quốc : nào là hội nhập vào cơ quan Liên Hiệp Quốc, nào là đại diện cho Liên Hiệp Quốc, nào là tham tán cho Liên Hiệp Quốc, nào là thu nhập ngân sách của Liên Hiệp Quốc, v.v.. Tiếc rằng, những tổ chức này chỉ lạm dụng tên gọi của Liên Hiệp Quốc để quảng cáo cho tổ chức của họ, đã gây ra bao nhầm lẫn trong dư luận quần chúng.



Nhân dịp IOC-Champa sang Geneva vào tháng 12 năm 2010 để tham dự Forum do Hội Ðồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc tổ chức, BBT Anakhan Champa xin trình bày sơ qua thế nào là qui chế và vai trò của Forum này hầu giúp bà con Chăm tiếp thu một số yếu tố pháp lý nằm trong hệ thống tổ chức của Liên Hiệp Quốc hôm nay.

Forum do Hội Ðồng Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc tổ chức là diễn dàn quốc tế mang tính cách tham vấn nhằm đưa ra những khuyến cáo liên quan đến quyền cơ bản của con người, từ chủ đề kinh tế, xã hội đến yếu tố nhân quyền. Forum mang chủ đề nghèo đói của dân tộc thiểu số vào ngày 13, 14 và 15 tháng 12 năm 2010 tại Geneva là thí dụ điển hình. Dựa vào những lời khuyến cáo này, Hội Ðồng Nhân Quyền (Human Rigths Council) sẽ đưa ra biểu quyết trong Hội Nghị Thường Niên (General Assembly) của Liên Hiệp Quốc tại New York, có sự hiện diện của các thủ lãnh quốc gia trên thế giới.

1). Thành phần tham dự

Forum của Liên Hiệp Quốc liên quan đến quyền cơ bản của con người, thường tập trung 4 thành phần đại biểu:

a). Ðại Biểu đại diện cho quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc.

b). Ðại Biểu đại diện cho các tổ chức chuyên môn của một quốc gia hay của cơ quan dân sự của Liên Hiệp Quốc, như Unesco, Unicef, v.v.

c). Ðại Biểu đại diện cho các viện nghiên cứu mà người ta thường gọi là chuyên gia độc lập.

d). Ðại Biểu đại diện cho các hội đoàn phi chính phủ.

2). Mục tiêu của Forum

Forum của Liên Hiệp Quốc là diễn đàn mang tính cách dân chủ hóa nhằm giúp Liên Hiệp Quốc nắm vững nguyên nhân của vấn đề đã xảy ra trên thế giới và những giải pháp thiết thực để giải quyết những vấn đề này, thông qua diễn văn chính thức của cơ quan nhà nước cầm quyền và cả lời bình luận của các chuyên gia độc lập và nhất là qua tiếng nói của các hội đoàn phi chính phủ xuất thân từ tập thể của quần chúng như tổ chức IOC-Champa hay hội đoàn của nước ngoài đã từng hoạt động trên địa bàn của của dân tộc đó. Cũng nhờ tiếng nói của hội đoàn phi chính phủ hay của cơ quan nghiên cứu độc lập, Liên Hiệp Quốc thu thập những yếu tố cần thiết nhằm định giá lại những gì đã xảy ra trong một quốc gia, mặc dù nhà nước của quốc gia này đã đưa ra quan điểm chính thức trong bản tường trình của họ.

3). Qui chế của thành viên tham gia

Ðiều cần nhấn mạnh ở đây, Liên Hiệp Quốc không mời bất cứ tổ chức nào đến tham gia Forum mà chỉ thông báo chương trình nghị sự của Forum qua mạng Web của tổ chức này. Những quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc, các cơ quan chuyên môn dân sự hay các hội đoàn phi chính phủ tự tiện điền vào hồ sơ để xin tham gia Forum, nhưng họ phải tự túc về chi phí của mình. Vì rằng, Liên Hiệp Quốc chỉ lo ngân sách cho những chuyên gia độc lập nằm trong các viện nghiên cứu hay các đại học mà Liên Hiệp Quốc cần đến họ để phát biểu ý kiến trong ngày Forum mà thôi.

Riêng về tổ chức phi chính phủ, mỗi hội đoàn có giấp phép hoạt động, đều có quyền xin tham gia Forum của Liên Hiệp Quốc. Mỗi hội đoàn tự qui định số lượng thành viên trong phái đoàn của họ, nhưng phải có sự đồng ý của ban tổ chức Forum. Thí dụ phái đoàn IOC-Champa gồm có 5 thành viên, trong khi đó những hội đoàn khác chỉ có một người. Và sau cùng, mỗi hội đoàn phải tự túc về ngân sách của mình.

Ðứng trên phương diện pháp lý, Liên Hiệp Quốc không ngăn cấm bất cứ hội đoàn nào muốn tham gia Forum của cơ quan này, ngoại trừ những tổ chức có mục tiêu đấu tranh chính trị, như Chính Phủ Lưu Vong, Mặt Trận Giải Phóng hay tổ chức phá hoại. Chính vì thế, mỗi hội đoàn đấu tranh cho dân tộc Chăm trong và ngoài nước, như IOC-Champa, Hội Ðồng Phát Triển Văn Hóa Xã Hội Champa, Hội Bảo Tồn Văn Hóa Champa, Hội Văn Hóa và Nghệ Thuật Champa v.v. đều có quyền ghi tên tham gia Forum này.

4). Phân chia thời gian phát biểu

Theo qui ước của Liên Hiệp Quốc, những hội đoàn của người Chăm có mặt trong Forum không phải là tổ chức đại diện cho dân tộc Chăm tại Liên Hiệp Quốc như một số người thường rêu rao và quảng cáo, mà chỉ đại diện cho tổ chức của họ mà thôi. Cơ quan đại diện cho dân tộc Chăm tại Liên Hiệp Quốc là nhà nước Việt Nam, chứ không phải hội đoàn phi chính phủ. Ðó là yếu tố quan trọng mà dân tộc Chăm cần biết đến.

Phái đoàn IOC-Champa trước cổng Liên Hiệp Quốc

 Vì số lượng đại biểu trong ngày Forum quá nhiều, thành ra Liên Hiệp Quốc thường giới hạn thời gian phát biểu trên diễn đàn. Thông thường, mỗi Ðại Biểu đại diện cho một quốc gia, cơ quan quốc tế hay các chuyên gia độc lập thường dùng diễn đàn từ 10 đến 15 phút. Ngược lại, những tổ chức phi chính phủ chỉ có từ 3 đến 5 phút mà thôi. Chính vì thế, thời gian trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc rất là quan trọng.

Trong trường hợp có nhiều hội đoàn có mặt trong ngày Forum nhưng mục tiêu chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi cho một dân tộc, như trường hợp của IOC-Champa và tổ chức của Thành Ðài, thì Liên Hiệp Quốc có quyền quyết định cho phép một hội đoàn nào đó đứng ra để phát biểu. Sự chọn lựa này thường dựa vào thành tích hoạt động của tổ chức đó chứ không phải dựa vào tên gọi hay mục tiêu mà hội đoàn này đề ra.

Nếu IOC-Champa được Liên Hiệp Quốc mời lên diễn đàn phát biểu 3 phút trong ngày Forum tại Geneva để nêu ra quan điểm về thực trạng kinh tế của dân tộc Chăm, là vì IOC-Champa có một thành tích hoạt động đáng kể, đã xuất bản 10 số tập san Champaka để bảo vệ di sản Champa tập trung hơn 2000 trang giấy, chưa nói đến những hội thảo quốc tế liên quan đến Champa, như Ðại Hội Champa 2007 để kỷ niệm 175 năm vương quốc Champa bị xóa bỏ trên bản đồ. Chính vì thế, IOC-Champa không tìm cách ngăn cấm hội đoàn người Chăm nào tham gia Forum hay dùng diễn dàn 3 phút của Liên Hiệp Quốc để trình bày quan điểm của họ, như một số email của nhóm nặc danh đã tung ra từ mấy tuần qua.

Theo quan điểm của IOC-Champa, càng có sự hiện diện của nhiều hội đoàn Chăm trong Forum của Liên Hiệp Quốc thì càng tốt. Vì sự hiện diện của họ không mang ý nghĩa đại diện cho dân tộc Chăm, mà là đại diện cho tổ chức của họ. Chính đó là yếu tố quan trọng mà dân tộc Chăm cần nắm vững hầu định giá lại thế nào là vai trò vá qui chế của hội đoàn Chăm trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc hôm nay.

Bài liên quan :

• IOC-Champa trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc 2011
• Phỏng Vấn T. C. Nhường về IOC-Champa tại Liên Hiệp Quốc
• Phái đoàn Champa tham gia Forum của Liên Hiệp Quốc 2010