Nhà Chăm bị đập phá

Sau 1975 người Chăm trở thành một tập thể tộc người vô sản, không biết số phận tương lai như thến nào, khi trong tay họ mất đất đai canh tác, cuộc sống tinh thần bị đảo lộn, cơ chế xã hội bị khuấy đảo, không một nhà lãnh đạo tinh thần, khiến họ không còn con đường nào khác là chấp nhận và cam chịu để tồn tại trong cộng đồng đa dân tộc của quốc gia Việt Nam này. 

Ngày nay, người Chăm sống tập trung thành các làng mà người Chăm gọi là palei. Hôm nay, đi vào các làng Chăm chúng ta sẽ không còn nhìn thấy cảnh yên bình như ngày xưa nữa. Khi cơ chế xã hội người Chăm đã bị đảo lộn, thêm vào đó là sự hiện đại hóa với tốc độ vũ bão như con dao hai lưỡi đã đẩy cuộc sống dân tộc người Chăm càng đi sâu vào vòng xoáy tệ nạn xã hội, mất an ninh trật tự trong khi dân tộc này chưa trang bị cho mình một cơ chế đề kháng cơ bản nào đê ngừa phòng căn bệnh căn tính này. Một ví dụ cụ thể về tình hình an ninh trật tự, tệ nạn xã hội ở thôn Chất Thường – xã Phước Hậu – huyện Ninh Phước – tỉnh Ninh Thuận sẽ cho chúng ta biết thế nào là xã hội Chăm trong thế kỉ XXI này.

Thực trạng

Chất Thường là ngôi làng Chăm có tên gọi là palei Baoh Dana, thuộc vùng đất Panduranga. Cũng như bao làng Chăm khác, thôn Chất Thường ngày hôm nay với vẻ bề ngoài chỉ là sự phù phiếm xa hoa mờ ảo, đi vào các làng Chăm chúng ta thấy nhiều ngôi nhà mới toanh đang dần mọc lên, những hàng rào được xây dựng kiên cố, đường làng được lát betong hóa trông thật hào nhoáng, nhưng thử một lần vào thăm những ngôi nhà này thì bên trong chỉ là những khoảng trống rỗng, đúng như câu châm ngôn người Chăm thường hay nói với nhau sang praong daraong daok di saoh ( Nhà lớn nhưng không có của cải ). Của cải thật sự của người dân chỉ là những con gia súc gia cầm, xe trâu xe bò,… để sản xuất cũng như canh tác nông nghiệp để sống qua ngày mà không biết thế nào là tương lai của họ trong thế kỉ thứ XXI này.

Cuộc sống đã khó khăn, sự khó khăn ấy càng tăng lên gấp trăm nghìn lần khi họ còn phải đối mặt với tệ nạn trộm cắp, mất an ninh trật tự trong thôn xóm. Hiện nay, người dân thôn Chất Thường thật sự rất bất an về tình hình an ninh trật tự, tệ nạn xã hội đang diễn ra trong thôn. Theo nhiều người kể, khi màn đêm buông xuống, những thanh niên tụ tập nhậu nhẹt, chạy xe nẹt ga, băng nhóm tụ tập thanh toán lẫn nhau bằng mã tấu, dao, rựa. Thôn xóm loạn như thời chiến, ban đêm không dám ra đường vì sợ bị giật đồ, trấn lột, trong thôn ngày nào cũng có nhiều gia đình bị mất cắp. Giá trị tài sản bị mất cắp từ vài trăm nghìn đồng lên đến hàng chục triệu đồng mà đến bây giờ còn để lại bao nỗi bàng hoàng, lo lắng và bất an cho gia đình bị nạn.

Trong mấy tháng gần đây, trong thôn xảy ra liên tục những vụ mất cắp. Tối ngày 5.6.2012 gia đình thầy L, giáo viên Trường TH Chất Thường bị trộm đột nhập vào nhà, phá cửa sổ lấy năm con gà mái. Cũng trong tối ngày hôm đó gia đình anh Ch. ( Khu vực kinh tế mới ) bị kẻ trộm bả thuốc ba con chó, bị phát hiện kẻ trộm bỏ chạy để lại ba con chó sắp chết. Nhiều gia đình bị mắt trộm từ xe máy, mottơ chạy nước đến xoong chảo, nồi điện, cuốc len,… Có nhiều vụ xảy ra như trong phim xã hội đen, như nhà ông Tr gần mương Lớp bị kẻ trộm khống chế ông bằng dao và xin đểu mấy con gà vào năm 2011.

Mới đây, vào tối ngày 17/6/2012, nhà bà Sử Thị N. mất đi 2 bộ giàn giáo (trị giá một triệu hai trăm nghìn đồng ) khi đang xây dựng nhà mới. Tối ngày hôm sau, tức 18/6/2012 bọn trộm ngang nhiên trộm đi hai con heo thịt đang nuôi của gia đình bà Sử Thị Tr. , sẵn đó bọn trộm còn lấy luôn xoong chảo để trong nhà bếp khiến gia đình bà Tr một ngày không nấu nướng vì mất hết xoong, chảo. Trước đó, khoảng tối ngày 13/6/2012 nhà cô Kim Tr – giáo viên trường TH Chất Thường bị trộm lấy mất một chiếc xe đạp Martin, nhà ông C. N. Q. bị mất một cái bình Ăcquy.

Kẻ trộm đập phá cửa kính nhà bà con Chăm

Tối ngày 20/6/2012 thôn Chất Thường còn xảy ra một vụ cướp gây hậu quả thật đau lòng. Khoảng 20 giờ khi hai bà cháu (xin được giấu tên) chở nhau trên chiếc xe đạp điện thì bị một tên (người bị nạn còn biết rõ mặt và tên cướp này) chặn xe và dùng rựa uy hiếp để cướp chiếc xe, bị người dân phát hiện và la lên thì tên trộm mới bỏ chạy, hậu quả khiến bà cháu bị té xuống xe chấn thương phải nằm viện.

Năm 2011 có nhà ông Trượng T., một cán bộ xã Phước Hậu vừa làm tiệc mừng nhà mới xong, ban đêm bị kẻ trộm lấy đi cả bóp tiền mà bà con đi mừng, số tiền lên đến hơn bốn mươi triệu đồng mà đến bây giờ vẫn chưa tìm đâu ra thủ phạm? Không những ăn trộm của thường dân, kẻ trộm còn viếng thăm nhà của anh công an thôn Chất Thường, là nhà anh B. Đ. Tr. vừa mới bị mất một chiếc xe gắn máy nhãn hiệu SYM. Một vụ gây rúng động trong thôn Chất Thường nhất là vụ kẻ trộm định trộm cả đàn bò của gia đình bà Đ. T. B., khoảng tầm 3 giờ sáng đàn bò của gia đình bà B. bị kẻ trộm lùa ra khỏi làng với ý định sẽ trộm cả đàn khoảng hơn chục con. Khi gia đình bà B. phát hiện thì kẻ trộm chạy thoát với một chiếc xe tải đậu chờ cách đó không xa để hỗ trợ cho đồng bọn.

Gần đây nhất, vào đêm 28/08/2012 nhà ông T. M (khu vực vùng 3) bị kẻ trộm lấy đi bốn con gà mái, trước đó đêm 24/08/2012 nhà bà Sử Thị M cũng bị kẻ trộm cưỡm đi bảy con gà tơ mà gia đình bà cẩn thận chăm sóc để đợi đến Katé thì bán để có tiền cho các con bà ăn Kate. Tinh vi hơn nữa là vụ mất xe gắn máy vào đêm 31/08/2012, nhà ông Quảng Ch (cán bộ xã Phước Hậu ) bị kẻ trộm cạy cửa trộm đi chiếc xe mang nhãn hiệu Sirius. Không những trộm xe, kẻ trộm còn lẻn vào nhà tìm trộm luôn cả giấy tờ xe của gia chủ. Hung hãn hơn là những tên côn đồ này còn chặn đường cướp bất cứ tài sản gì của người đi đường. Điển hình là vụ đêm 01/9/2012 khi những tên gian hồ nhí trong đó có hai tên Tr và Đ ( trong thôn ) chặn đường người đi đường để trấn lột nhưng vì chặn đúng người quen biết với bọn chúng nên chúng không dám giở trò lưu manh.

Kẻ trộm còn liên tục bả thuốc chó, heo, gà, vịt…đến chết để họ dễ dàng thực hiện hành vi trộm cắp của mình. Sự việc này khiến nhiều gia đình lâm vào cảnh khốn đốn vì thu nhập chủ yếu dựa vào lợi tức ít ỏi từ gia súc, gia cầm. Người dân thôn Chất Thường ngày nay không còn mặn mà với việc nuôi gia súc gia cầm trong nhà nữa vì nghĩ rằng “nuôi lớn rồi cũng bị mất trộm”. Ngoài trộm những vật có giá trị, bọn trộm còn không tha những vật dụng như xoong, chảo, cuốc, leng, rựa,…. Một tình huống dở khóc dở cười mà người dân nhằm bảo vệ tài sản cỏn con của mình là người tat reo giỏ gà, vịt đầu giường mỗi khi đi ngủ. Thực trạng mất trộm tại thôn Chất Thường thực sự đang ở mức báo động khi ngày nào cũng có gia đình báo bị mất trộm.

Ngoài những vụ mất trộm khiến người dân thôn Chất Thường hoang mang, nhiều gia đình lâm vào cảnh khốn đốn thì người dân còn bất an, lo lắng về tình hình trật tự đang xảy ra trong thôn. Khi mà trộm cắp gây ảnh hưởng to lớn đến kinh tế của người dân thì tình hình an ninh trật tự đang đe dọa tinh thần và cuộc sống của người dân trong thôn Chất Thường. Những năm gần đây, thanh niên hai thôn Chăm – Kinh là Chất Thường và Hoài Nhơn thường xuyên xảy ra những xích mích, thanh toán nhau bằng mã tấu, gậy gộc,…khiến hai thôn ngày càng mất đi tình đoàn kết anh em Chăm – Kinh, gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác đoàn kết các dân tộc của Đảng và Nhà nước Việt Nam đã dày công xây đắp. Điển hình là vụ gần đây nhất, vào tối ngày17/6/2012, có vụ thanh niên thôn Hoài Nhơn, một thôn của người Kinh gần đó kéo đến đánh thanh niên thôn Chất Thường, đập phá nhà của gia đình ông T. Ô, hậu quả nhà ông T. Ô. bị đập nát kính bốn cái cửa sổ, gây hoãn loạn tinh thần của gia đình ông. Bọn côn đồ còn uy hiếp cả một cụ bà S T L ( 83 tuổi ) khiến cụ phải ngã khụy van xin những tên này mới chịu bỏ đi.

Trước đó, tình trạng giữa hai thôn Chăm – Kinh ( Chất Thường – Hoài Nhơn ) được đặt trong tình trạng báo động khi hai bên liên tục xảy ra những cuộc xung đột bằng vũ lực để tranh giành quyền lợi, hoặc đôi khi chỉ do một nguyên nhân rất nhỏ nhặt. Không riêng cho thôn Chất Thường, mâu thuẫn giữa người Chăm – Kinh tại các làng Chăm ngày nay thực sự là vấn nạn cần đặt ra giải pháp ngăn chặn tức thì để tránh đi những hậu quả thương tiếc. Vì rằng, thực trạng mâu thuẫn thanh niên Chăm – Kinh bây giờ không còn điển hình cho hiềm thù cá nhân nữa, mà là mâu thuẫn giữa tập thể, cộng đồng. Có nhiều vụ điển hình cho mâu thuẫn trên như vụ thanh niên hai thôn Thành Tín ( Chăm ) và thôn Hòa Thủy ( Kinh ) xảy ra vào ngày 11.3.2006 gây ra một hậu quả nghiêm trọng khi thanh niên, phụ nữ, già trẻ, gái trai thôn Thành Tín phẫn nộ kéo đến đập phá nhà cửa thôn Hòa Thủy sau khi thanh niên thôn Hòa Thủy đánh chết một em học sinh Chăm thôn Thành Tín một cách vô cớ. Vụ người Kinh đâm chết thanh niên Chăm thôn Hoài Trung trong một quán nhậu do thanh niên này chỉ vì lớn tiếng với chủ quán khi thức ăn được gọi mang đến quá lâu, dẫn đến hậu quả thanh niên, phụ nữ thôn Hoài Trung kéo đến đập phá nhà

cửa của người Kinh này.

Nguyên nhân

Muốn giải quyết một vấn đề trước hết chúng ta cần tìm ra căn tính và bản chất của nó. Với xã hội Chăm cũng vậy. Tìm ra nguyên nhân về sự khủng hoảng trong xã hội Chăm ngày hôm nay là một việc làm cấp thiết, để từ đó đi tìm giải pháp khắc phục hầu ổn định lại xã hội, nâng cao cuộc sống người dân. Sau đây, tôi xin nêu lên một số nguyên nhân mong chính quyền xem xét và tìm ra giải pháp tích cực, kịp thời để đem lại bình yên cho người dân, tạo sự an tâm cho nhân dân sản xuất kinh tế và ổn định cuộc sống.

Nguyên nhân thứ nhất:

Xã hội phát triển kéo theo nhiều dịch vụ giải trí ra đời là điều tất yếu khó tránh khỏi. Do đó, nhu cầu cần tiền để tiêu thụ cho các dịch vụ giải trí, vui chơi này ngày càng cao nên những đám thanh niên vô công rỗi nghề bất chấp mọi hành vi phạm pháp để đi trộm cướp kiếm tiền về chia chác nhau tiêu sài. Quy luật hoạt động của những tên tội phạm này là ban ngày thì ngủ, sống hưởng thụ theo kiểu bầy đàn, tụ tập trong các quán café, bida,…ban đêm nhậu nhẹt đến khoảng một giờ đến bốn giờ sáng thì họ chia nhau đi trộm cắp. Mặc khác, người dân thôn Chất Thường cũng như bao người Chăm khác vì họ là dân tộc sống bằng nghề nông vì thế đất đai là vật liệu sản xuất không thể thiếu đối với họ. Từ năm 1995 khi nhà nước quốc hữu hóa đất đai để rồi từ đó dân tộc Chăm trở thành một tập thể mất đất canh tác. Còn không đất canh tác kéo theo một làn sóng người lao động, thanh niên thanh nữ Chăm lần lượt kéo nhau vào các thành phố lớn ( chủ yếu là Sài Gòn ) để kiếm sống, kể từ đó xã hội Chăm bắt đầu xuất hiện những tệ nạn xã hội, mất an ninh trật tự do bị ảnh hưởng bởi cuộc sống đô hội ở các thị thành và thôn Chất Thường cũng không tránh khỏi vòng xoáy đó.

Nguyên nhân thứ hai:

Thứ hai là những tên tội phạm này dựa vào kẽ hở của pháp luật. Chỉ khi trộm cắp vật dụng, tiền bạc trị giá trên 500,000 đồng thì mới bị xử lý hình sự, nên họ cứ vô tư trộm cắp gà, chó, heo,…sao cho không đến 500,000 đồng, mà đối với nông dân thì gà, chó, heo, vịt,… có giá trị lớn đến nhường nào. Và thế là họ tha hồ trộm cướp của nông dân, nông dân đã nghèo rồi còn bị trộm đến trắng tay là thế. Cho dù bắt được họ thì chỉ lập biên bản rồi cho về, ngày hôm sau họ lại tiếp tục đi trộm. Mặc khác, theo luật định, chỉ bắt giam hoặc cải tạo đối với những người trên 18 tuổi khi vi phạm pháp luật. Vì thế, những tên đàn anh không trực tiếp đi trộm mà họ đào tạo những đàn em có tuổi nhỏ hơn 16 tuổi nên khi bị bắt thì cũng chỉ nhắc nhở và lập biên bản rồi cho về.

Nhà người Kinh bị đốt

Nguyên nhân thứ ba:

Thứ ba, những tên trộm này không sợ luật pháp, ngang nhiên thách thức cả chính quyền. Có những vụ khi người dân phát hiện bị trộm và đi báo chính quyền thì hôm sau bị kẻ trộm quay lại ném gạch đá vào người dân, vì họ bảo chỉ trộm vài thứ thôi sao đi báo chính quyền. Mặc khác, do lực lượng an ninh ở thôn Chất Thường vừa yếu vừa mỏng nên bọn trộm cắp mặc nhiên lộng hành. Cán bộ Ban quản lý thôn Chất Thường gồm 1 trưởng thôn, 1 phó thôn kiêm luôn công an thôn, 3 lực lượng, 1 bí thư Chi bộ, 1 bí thư Chi Đoàn Thanh niên và 5 vùng trưởng. Trong đó, chỉ có 3 người là Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ, Phó thôn ( kiêm Công an thôn ) là được phụ cấp ít ỏi, còn lại chỉ là làm trên tinh thần tự nguyện không lương. Với lực lượng vừa yếu vừa mỏng này thì chắc chắn bọn trộm ngày càng hung hăng hơn. Theo thống kê thì có khoảng 15-20 tên gian hồ nổi cộm trong thôn Chất Thường, trong đó có 10 tên nhỏ hơn 16 tuổi, còn lại là từ 16-28 tuổi. Trong đó có một tên gian hồ lớn tuổi nhất tên Nh sau khi ra tù thay vì hối cải làm lại cuộc đời thì tên này thách thức cả pháp luật để cầm đầu băng nhóm và phân công nhau để đi trộm cắp. Theo tôi được biết chính tên này là chỗ dựa tinh thần cho đàn em để họ thực hiện những hành vi phạm pháp, vì tên này đã đảm bảo cho đàn em cứ vô tư trộm cắp, ai bị bắt thì hắn sẽ trưc tiếp ra tay dàn xếp. Từ đó, chúng ta có thể thấy những thành phần bất hảo này thách thức pháp luật và chính quyền, ngang nhiên phạm pháp mà không sợ bị trừng trị bởi pháp luật.

Nguyên nhân thứ tư:

Thứ tư, tinh thần đấu tranh, tố giác tội phạm của nhân dân còn chưa cao, thay vì đi báo công an thôn thì người dân lại đi than khóc do xót của bị mất. Tinh thần đấu tranh tố giác tội phạm của người dân thôn Chất Thường còn chưa cao âu cũng có nguyên nhân của nó. Theo tôi được biết, người dân thôn Chất Thường rất bức xúc về chính quyền hiện thời trong thôn Chất Thường. Trách nhiệm của chính quyền thay vì phải chăm lo cuộc sống của người dân, quan tâm tình hình an ninh trật tự tại thôn nhà thì nay họ mặc kệ cho người dân kêu ca, than vãn với một thái độ vô trách nhiệm. Có một vụ hai nhóm thanh niên trong thôn ẩu đả nhau tại quán nhà ông Đ-bà L, lúc đó có mặt trưởng thôn. Khi một anh thanh niên tên T bị đánh chạy đến cầu cứu trưởng thôn thì bị ông ta phán cho một câu “ bọn mày tránh xa tao ra, kẻo bọn gian hồ đánh cả luôn tao đó”. Đó là thực trạng nói lên thế nào là trách nhiệm của chính quyền đối với tình hình an ninh trật tự trong thôn. Khi hỏi những hộ gia đình bị mất tài sản tại sao không đi báo công an thì đều được nghe câu trả lời rằng báo công an cũng không giải quyết được gì cả, nạn trộm cắp đang lộng hành mấy năm nay rồi mà sự việc vẫn chưa thấy giảm bớt đâu, những kẻ trộm cắp vẫn còn ung dung ngoài vòng pháp luật. Một phần vì sợ đi báo công an rồi không tìm lại tài sản bị mất mà còn bị trả thù bởi bọn trộm vì mang tội đi báo chính quyền. Một khi chính quyền tỏ thái độ thờ ơ với nạn trộm cắp, tệ nạn xã hội trong thôn, một khi chính quyền không cương quyết đề ra phương án, kế hoạch dẹp những tệ nạn này thì chắc chắn rằng những thanh niên côn đồ, trộm cắp trong thôn ngày một hung hăng và lộng hành hơn.

Nguyên nhân thứ năm:

Thứ năm, về tình hình xung đột giữa hai dân tôc Chăm – Kinh. Sự xung đột Chăm – Kinh là một đề tài muôn thuở mà những nhà chức trách cần nghiên cứu kĩ để tìm ra giải pháp khắc phục và hòa giải sự xung đột này một cách nhanh chóng và kịp thời nếu không muốn tình hình ngày thêm phức tạp hơn. Mâu thuẫn giữa hai dân tộc Chăm – Kinh không còn đại diện cho mâu thuẫn giữa cá nhân hay một nhóm nào nữa, mà nó đại diện cho mâu thuẫn sắc tộc Chăm – Kinh. Mâu thuẫn này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, mà nguyên nhân chính yếu là do sự xử lý pháp luật thật sự chưa công bằng đối với dân tộc Chăm. Từ đó, người Chăm cứ mặc nhiên mang một cảm giác bị đè ép. Những vụ điển hình mà Champaka đã đưa tin là minh chứng tín xác nhất cho sự đối xử thiếu công bằng, xem thường sinh mạng người Chăm của chính quyền cũng như nhà nước Việt Nam đối với dân tộc Chăm. Một khi pháp luật Việt Nam không tôn trọng sự công bằng và liêm minh thì chắc rằng những vụ như giữa thanh niên thôn Thành Tín – Hòa Thủy, thôn Hoài Trung – người Kinh ( Hoài Trung ) sẽ vẫn còn tiếp tục xảy ra.

Qua thực trạng và nguyên nhân trên, chúng ta thấy thế nào là tình hình an ninh trật tự, tệ nạn xã hội của thôn Chất Thường nói riêng và xã hội Chăm nói chung. Từ những nguyên nhân trên, chúng tôi hi vọng những nhà chức trách, chính quyền các cấp tìm ra giải pháp hữu hiệu và kịp thời để đưa xã hội người Chăm nói chung và làng Chăm thôn Chất Thường nói riêng trở lại ổn định và yên bình, có như thế người dân mới an tâm sản xuất và sinh sống – một điều kiện cần và đủ để đất nước ngày một thanh bình và phát triển.