Dân gian ta có câu “Nước mất thì nhà tan!" Như chúng ta biết rằng, khi vương triều Champa thất thủ dẫn đến bị xóa tên trên bản đồ thế giới vào năm 1832 do cuộc nam tiến của Đại Việt, đã kéo theo bao hệ lụy tan tóc bi thương của một dân tộc đã từng được bình yên và thịnh vượng trong suốt gần 18 thế kỷ. Chắc hẳn trong chúng ta không ai khỏi xót xa và ngậm ngùi khi đọc

những trang sử phủ màu tang tóc trong xã hội Chăm trong cuộc tàn sát người Chăm trong thời Vua Minh Mạng (1820-1840), dân tộc Chăm phải ly tán khắp nơi để tồn tại. Sau khi được Vua Thiệu Trị (1841-1847) xóa bỏ chính sách tiêu diệt người Chăm và được sự bảo trợ của Pháp vào cuối thế kỷ thứ 19, bà con Chăm mới được trở lại sống tập trung trên mảnh đất bé nhỏ còn sót lại ở hai tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận.

Sau năm 1975, khói lửa chiến tranh đã chấm dứt, hòa bình trở lại và dân tộc Chăm trở thành một dân tộc trong cộng đồng đa sắc tộc của Việt Nam. Trong bầu trời bình yên ấy, cứ ngỡ dân tộc Chăm từ đây có cuộc sống yên lành, trong sự bảo vệ, an toàn của chính quyền, ra sức học tập và lao động để cống hiến cho sự phát triển chung của đất nước. Nhưng thực tế thật trớ trêu, khi đằng sau của những chính sách và chủ trương về đại đoàn kết dân tộc của Đảng và Nhà nước, thì dân tộc Chăm vốn rất hiền lành và thật thà lại bị kết tội là “dân tộc phản động” (xem Champaka.info: Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách liên quan đến mối quan hệ dân tộc hiện nay). Điều này kéo theo sự thắt chặt an ninh từ nhiều phía. Và đáng nói hơn trong một xã hội pháp quyền khi mà con người đáng lý ra được thực thi quyền công dân và được bảo vệ bởi pháp luật, cùng với sự tiến bộ xã hội đã phủ khắp toàn cầu với luật pháp quốc tế về nhân quyền, nhưng xã hội Chăm hiện nay vẫn còn tiềm ẩn nhiều tồn tại và bất ổn về công tác an ninh trật tự. Xuất phát từ thực tế đó, chúng tôi thấy có trách nhiệm tham luận trên diễn đàn của hội luận hôm nay về chủ đề rất nhạy cảm nhưng không kém phần quan trọng trong việc bảo vệ sự bình yên cho cuộc sống của cộng đồng Chăm. Đó là:

Vấn đề thứ 6:

Tại sao người Chăm không có tìm giải pháp để bảo đảm cuộc sống an toàn

trên địa bàn nông thôn đang lâm vào nạn cướp bóc hàng ngày?

1). Sơ lược một số hiện tượng bất ổn về công tác an ninh trật tự và an toàn xã hội trong cộng đồng Chăm

Trước hết chúng tôi xin được phép trích lại các vụ án còn nhiều ẩn khuất và nghi ngờ làm thiệt hại tính mạng và tổn thương trong cộng đồng Chăm đã được tập hợp đề nghị làm sáng tỏ trong bức thư thỉnh cầu của các tổ chức Chăm hải ngoại trình lên chủ tịch nước năm 2006, 2008. Đó là:

1. Vụ bạn bè đi săn bắn, rồi người Kinh nhân cơ hội bắn chết ông phó giám đốc ngân hàng Nguyễn Văn Danh, gốc người Chăm thôn Văn Lâm, Ninh Thuận.

2. Vụ hai bạn bè đang ngồi xem truyền hình, rồi người Kinh bắn chết ông Báo Văn Minh, người Văn Lâm, Ninh Thuận.

3. Vụ người Kinh giết chết người Chăm thôn Bầu Trúc, Ninh Thuận rồi kéo xác chết của ông ta đặt ngay trên đường xe lửa để tàu hỏa cán cho nát để phi tang.

4. Vụ người Kinh hãm hiếp cô gái mới lớn người Chăm thôn Hữu Ðức, Ninh Thuận, sau đó buộc cô ta phải uống thuốc độc mà chết.

5. Vụ người Kinh giết chết thanh niên Chăm gốc thôn Hoài Trung, Ninh Thuận, ngay trong trụ sở của Xã.

6. Vụ người Kinh, vì sự liên hệ trai gái, giết chết thanh niên Chăm ở xã Phan Hòa, Bình Thuận.

7. Vụ cán bộ kiểm lâm người Kinh bắn chết người Chăm trong rừng ở xã Phan Hoà , Bình Thuận.

8. Vụ người Kinh lái xe vận tải ủi nhà người Chăm gây thiệt mạng cho một cụ già ở xã Phan Thanh, Bình Thuận.

9. Vụ thanh niên Kinh và Chăm ẩu đả trong thôn Chất Thường, Ninh Thuận có sự hiện diện của công an không mang y phục. Cuối cùng, một số thanh niên Chăm thôn Chất Thường phải chịu 3 năm tù vì tội đánh công an, dù họ van xin trước tòa án là họ không bao giờ biết ông ta là công an của Nhà Nước Việt Nam.

10. Biến cố ngày 11 tháng 3 năm 2006 tại thôn Thành Tín, Ninh Thuận, một thanh niên người Chăm phải hy sinh thêm một tánh mạng nữa.

11. Vào tháng 8/2008, một vụ chết oan ở trong trại giam của Ông Bá Văn Bản, 25 tuổi, một thanh niên người Chăm hiền lành ở thôn Văn Lâm (xã Phước Nam, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) đến nay vẫn chưa có lời giải thích thoả đáng.

Thiết nghĩ những vụ án trên đã phủ lên một màu xám xịt về an ninh trật tự trong cộng đồng Chăm trong thời gian qua.

Gần đây một hiện tượng rất phổ biến xảy ra trong xã hội Chăm là các nhóm thanh niên trong làng khi đi làm ăn xa trở về làng trong các dịp lễ, tết thường tụ tập thành từng nhóm và hay gây gổ, ẩu đả, đánh nhau. Các nhóm thanh niên cũng là tâm điểm của việc rượu chè, nhậu nhẹt và gây rối trật tự nhưng các đơn vị quản lý an ninh dường như không làm hết trách nhiệm trong việc giải quyết các vụ việc. Sự buông lỏng an ninh trong các vụ việc này vô tình làm cho xã hội Chăm trở nên hỗn loạn và người Chăm không biết dựa vào đâu để tìm công lý. Sự buông lỏng này cũng diễn ra ở các vụ việc chặt phá rẫy hoặc ném đá phá nhà của các hộ dân phản đối chủ trương di dời mồ mả tổ tiên ở Tánh Linh Bình Thuận (Xem thêm Champaka.info: Chính quyền Bình Thuận đào mồ mả tổ tiên người Chăm; Trả lời Web công an….).

Ngược lại an ninh lại thắt chặt và kiểm soát chặt chẽ đối với các kiều bào Chăm ở hải ngoại khi về thăm quê hương. Trường hợp bị cán bộ an ninh dùng những lời lẽ hăm dọa, chụp mũ một cách vô chứng cứ, hạch hỏi nhiều vấn đề khác vi phạm nhân quyền đối với anh Qasim Từ là một ví dụ điển hình (Xem Champaka.Info: Qasim Từ phản đối cách cư xử của cơ quan an ninh Việt Nam).

Ngoài ra trường hợp các sinh viên Chăm bị sách nhiễu về an ninh với những ngôn từ hăm dọa và thiếu văn hóa chỉ vì lý do tham gia các lễ hội Chăm truyền thống cũng là một vấn đề đáng chú ý, gây tâm lý hoang mang, dao động ảnh hưởng tâm lý đến việc học tập và rèn luyện của các em. (xem Hội luận Champa II: Vấn đề giáo dục - đào tạo cho thế hệ trẻ Chăm)

Gần đây, cộng đồng Chăm trong và ngoài nước đã lên tiếng phản đối sự việc Thầy tu Thích Chân Quang tuyên truyền cho rằng Champa là một tộc người man rợ, cần phải tiêu diệt. Đến một người khoát áo tu hành như Thích Chân Quang cũng kêu gọi con cháu người Kinh đời sau tiếp tục phải tiêu diệt người Chiêm Thành thì thử hỏi làm sao bà con Chăm có được sự bình yên dù chỉ là trong tâm hồn. (Xem Champaka.Info: TT Thích Chân Quang mạ nhục dân tộc Chăm).

2). Nguyên nhân

• Luật tục Chăm không được duy trì

Dưới thời Việt Nam Cộng Hòa, trật tự xã hội Chăm được gìn giữ bởi Luật tục Chăm và do các đơn vị, cá nhân chức trách được phân công quản lý xã hội theo sự phân quyền của chính quyền; Các quận trưởng gốc dân tộc Chăm là người trực tiếp chịu trách nhiệm về công tác an ninh trật tự, giải quyết các tố tụng hay các vụ việc bất đồng xảy ra trong xã hội Chăm bằng Luật tục riêng của người Chăm. Với cách quản lý này, xã hội Chăm dường như trật tự hơn, bản sắc văn hóa được giáo dục và gìn giữ với trách nhiệm cao của các bậc chức sắc trong làng do đó công tác an ninh trật tự được đảm bảo.

Kể từ sau năm 1975, mô hình này bị phá vỡ, thay vào đó là sự quản lý an ninh của các cấp chính quyền theo mô hình nhà nước pháp quyền của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Do đó luật tục Chăm bị mai một và không có hiệu lực trong việc góp phần đảm bảo an ninh trật tự xã hội Chăm.

• Công tác an ninh trong nước tăng cường thắt chặt với dân tộc thiểu số

Trong thực tế với những diễn biến về an ninh chính trị liên quan đến các dân tộc thiểu số nói chung và dân tộc Chăm nói riêng qua các phong trào và sự kiện nổi bật như: phong trào Fulro (1964-1975); cuộc nổi dậy của đồng bào Tây nguyên những năm 2001, 2004,…các dân tộc thiểu số ở Việt nam thường bị chụp mũ là dân tộc phản động. Do đó an ninh trong nước đã thắt chặt đối với các dân tộc thiểu số đến nổi cả Thầy tu Thích Chân Quang cũng kêu gọi phải tiêu diệt người Chiêm Thành. Mặc dù trong thực tế bà con dân tộc thiểu số nói chung và dân tộc Chăm nói riêng rất hiền lành, chấc phác, không quan tâm nhiều đến vấn đề chính trị, chỉ mong có cuộc sống bình yên và được bình đẳng như những dân tộc khác trong một quốc gia độc lập và thống nhất. Sự phản kháng của họ trong các vụ việc vừa qua cũng chỉ bắt nguồn từ những bất công về quyền sở hữu đất đai, quyền lợi kinh tế hoặc những vụ án quá oan uổng, ẩn khuất gây thiệt hại đến tính mạng của con em họ,… Vậy mà chính quyền cố tình không nhận ra sự thật, luôn lấy cớ họ bị kích động bởi các thế lực thù địch bên ngoài nhằm chống phá nhà nước, từ đó tăng thêm gọng kiềm siết chặt cả về an ninh lẫn kinh tế đối với đồng bào thiểu số. Đây là một thực tế gây nên bao nhiêu nổi oan nghiệt mà bà con phải gánh chịu trong thời gian qua.

• Xem Video clip “Biển Đông Dậy Sóng” của thầy tu Thích Chân Quang:

http://www.mediafire.com/?a84vbar5h3ahobm

Sự di dân của người Kinh vào cộng đồng Chăm gây nhiều xáo trộn không chỉ về mặt không gian mà còn ảnh hưởng rất lớn về văn hóa, lối sống và an ninh trật tự. Một ví dụ là trước đây, không có sự mất cắp trong xã hội Chăm, trâu bò có thể làm chuồng ở ngoài đồng, gà vịt có thể nuôi thả ở ngoài rẫy, nhà cửa tối ngủ chẳng cần khóa,… thế mà giờ đây nạn trộm cắp xảy ra triền miên trong làng Chăm; trâu bò, gà vịt đã nhốt kỹ mà vẫn bị trộm.

Vì không còn đất đai để canh tác, nạn thất nghiệp ngày càng nhiều, thanh niên và phụ nữ Chăm bỏ làng quê vào thành phố lớn kiếm sống. Bên cạnh những lợi ích về kinh tế được mang lại thì các tệ nạn xã hội cũng theo đó len lõi vào cộng đồng Chăm bằng nhiều hình thức. (xem thêm Champaka.info: Hội luận Champa II: Giải quyết nạn nghèo đói cho cộng đồng Chăm). Các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao ở các làng Chăm gần đây cũng bị hạn chế do sự quấy rối của một số thanh niên quá khích mà công tác an ninh chưa có biện pháp hiệu quả.

3). Giải pháp

- Tiếp tục đấu tranh đòi quyền bản địa cho dân tộc Chăm theo hiến chương Liên Hiệp Quốc để có chính sách cho giới chức sắc Chăm trong việc tăng cường trách nhiệm của mình đảm bảo an ninh trật tự xã hội Chăm. Thiết nghĩ nếu luật tục Chăm được duy trì trở lại thì sẽ hạn chế các vụ bất ổn về an ninh trật tự từ đó góp phần mang lại cuộc sống bình yên cho người dân.

- Hiện nay không có tổ chức nào của người Chăm ở hải ngoại chống phá Nhà nước Việt Nam. Chỉ có tổ chức ảo - “Chính phủ Chăm lưu vong của Thành Đài” - mà nay đã tuyên bố khai tử. Chính vì vậy chúng tôi kêu gọi an ninh Việt Nam không nên chụp mũ, kết tội bà con Chăm trong nước tội nghiệp.

- Tiếp tục đấu tranh đòi quyền công bằng trước luật pháp đối với những trường hợp oan uổng trong những vụ án mà các tổ chức Chăm ở hải ngoại lên tiếng qua các bức thư thỉnh cầu gửi đến chính quyền nhà nước Việt Nam nhằm trả lại công bằng cho người dân.

- Tăng cường giáo dục pháp luật trong cộng đồng Chăm để bà con biết luật, hiểu luật và nghiêm túc thực thi luật pháp. Đặc biệt là giáo dục thế hệ trẻ Chăm nghiêm túc thực thi luật tục Chăm và luật pháp để trở thành những công dân có ích cho xã hội.

- Khuyến khích bà con Chăm tích cực phản ánh những hiện tượng bất ổn về công tác an ninh trật tự hay bất công trong xã hội trên nhiều lĩnh vực như sở hữu đất đai, văn hóa giáo dục, tài chính - kinh tế, … đến các cơ quan chức năng trong và ngoài nước nhằm mang lại một cuộc sống công bằng, minh bạch trên mọi phương diện cho cộng đồng Chăm.

*

Dẫu thực tế vẫn còn nhiều tồn tại như đã nêu trên, nhưng chúng ta có quyền tin vào sự công bằng và công minh của Luật pháp, tin vào sự liêm khiết và công tâm của những người điều khiển cán cân công lý; tin vào phẩm chất đạo đức và năng lực của lực lượng an ninh sẽ mang lại cuộc sống bình yên cho cộng đồng Chăm để góp phần hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.