c). Bá Văn Ðông là người thứ ba viết ngày 30-12-2009 để ca tụng bài viết của tên nặc danh Bá Văn Anh: “quá hay và khá đầy đủ ý nghĩa về chiều sâu” và lên án Po Dharma là nhân vật “triết gia trịch thượng, vạch lá tìm sâu, ném đá dấu tay”.

d). Cuối cùng là email của Nguyễn Văn Tỷ viết ngày 1-1-2010 lên án Po Dharma là người có bản chất hiềm thù tìm cách ngăn cấm trí thức Chăm “ngốc đầu lên” và xem ông ta như một nhân vật cặn bã không đáng để bàn: “Ôi thôi! có gì để mà trả lời và còn gì để mà nói!!”. Tại sao phải châm biếm và khinh miệt nhau như thế.

Muốn hiểu nguyên nhân sự ra đời của 4 email này độc giả phải ôn lại bài học đã xảy ra trong quá khứ. Sau ngày Chế Linh trở về hợp tác với chính quyền cộng sản vào tháng 1 năm 2007, bà con Chăm lại chứng thêm một cuộc vận động mới mang tên là "Chiến Trường Akhar Thrah" nhằm bảo vệ cho chữ viết Chăm sai lầm của Ban Biên Sọan Sách Chữ Chăm (BBSSCC) do Nguyễn Văn Tỷ, Lưu Quang Sang và Chế Linh sáng lập nhằm đập phá Po Dharma, được xem như là nhân vật "đầu đàn" của phong trào đấu tranh văn hóa Champa tại hải ngoại.

Sau một năm vắng bóng, Chế Linh và Nguyễn Văn Tỷ trở lại diễn đàn nhằm tẩy chay Po Dharma. Ðây chỉ là bản kịch cũ mà trí thức Chăm dư biết. Ðiều ngạc nhiên nhất là tại sao Bá Văn Ðông, em rể của cựu dân biểu Lưu Quang Sang, lại nhúng tay vào biến cố tháng 12 năm 2009 nhằm đập phá Po Dharma.

Ai cũng biết, Bá Văn Ðông là một trí thức Chăm có bản tính hiền hòa, chỉ sống quây quần chung quanh bạn bè thân hữu, không bao giờ làm phiền hà ai trong xã hội này. Chính vì thế sự hiện diện của Bá Văn Ðông trên diễn đàn tháng 12-2009 để chỉ trích Po Dharma đã đưa đẩy chúng tôi đặt lại câu hỏi có chăng sự nhúng tay của Bá Văn Ðông vào biến cố này chỉ nằm trong chiến lược của Lưu Quang Sang, một nhân vật đã từng vận động những thành viên trong gia đình của ông ta viết hàng loạt email để tẩy chay và hạ bệ Po Dharma từ 3 năm qua. Ðây là bằng chứng của chúng tôi.

Lưu Quang Sang	Bá Đình Lợi	Bá Văn Đông	Lưu Quang Tuấn Huy	Lưu Quang Sáng

 1). Bá Ðình Lợi (viết ngày 7-3-2007)

Bá Ðình Lợi là em rể của Lưu Quang Sang. Nhân danh một nông dân nguời Chăm, ông ta viết thư gởi cho EFEO, tức lá Viện Viễn Ðông Pháp, để phản đối Po Dharma về vấn đề Akhar Thrah Chăm của Ban Biên Soạn Sách Chữ Chăm (BBSSCC). Tại sao một nông dân Chăm chỉ biết làm nghề chăn nuôi và trồng trọt, lại viết thư tố cáo một ông Pgs. Ts. người Chăm tại Cộng Hòa Pháp Ðây là một vấn đề hi hữu chưa từng xảy ra trên thế giới! Có chăng hành động của ông nông dân Bá Ðình Lợi có sự chỉ đạo một người đứng sau bức màng để điều hành cuộc chiến!

2). Lưu Quang Sang (ngày 8-4-2007)

Lưu Quang Sang là cựu dân biểu Chăm dưới thời Ðệ Nhị Cộng Hòa. Trong bức thư trả lời cho cô Báo Thị Hoa (Mã Lai), Lưu Quang Sang cho rằng sự khủng hoảng chữ viết Chăm hôm nay phát xuất từ "quan điểm đối nghịch giữa BBSSCC và Po Dharma". Ðây lời tuyên bố thiếu trách nhiệm của một nhân vật đại diện cho dân và đấu tranh vì dân.

Lưu Quang Sang là người đã ký vào biên bản của hội thảo Kuala Lumpur 2006 công nhận 3 sai lầm trong sách giáo trình của BBSSCC đặt duới quyền lảnh đạo của ông Nguyễn Văn Tỷ, không phù hợp với chữ viết Chăm truyền thống. Theo nội dung biên bản, BBSSCC phải có nghĩa vụ chỉnh lý lại những sai lầm này. Tại sao Lưu Quang Sang không lên án BBSSCC và Nguyễn Văn Tỷ về tội tàn phá di sản văn hóa Chăm mà lại đổ lỗi cho Ts. Po Dharma. Hành động này đã chứng minh rằng cựu dân biểu Lưu Quang Sang chỉ là một nghệ nhân chính trị, tức là nhân vật không lập trường, chứ không phải là người đại diện cho dân trong nghĩa rộng của nó. Chính vì thế mà dân tộc Chăm phải gán cho ông ta một tên gọi Ong Sang di hu tulang o (Lưu Quang Sang không có xương) có nghĩa là một nhân vật có thể luồn cúi vào bất cứ nơi nào để tìm nguồn lợi cho cá nhân và gia đình mình, bất chấp danh dự và quyền lợi chung của dân tộc.

Cũng vì "không có xương" thành ra Lưu Quang Sang không ngần ngại phủ nhận cả chữ ký của ông ta trong biên bản hội thảo 2006 nhằm yêu cầu BBSSCC và Nguyễn Văn Tỷ phải thống nhất lại chữ viết Chăm và ông cựu dân biểu này còn quên đi cả lời thề thiêng liêng của mình trong một phút mặc niệm trước bậc tiền nhân Champa vào năm 2006 để tổ chức cho bằng được Ðại Hội Champa 2007. Ðây là hành động mà dân tộc Champa không thể quên đi trong ký ức.

Ngôn ngữ chữ viết Chăm là di sản của dân tộc Chăm, chứ không phải sở hữu riêng tư của BBSSCC, của ông Nguyễn Văn Tỷ hay của Po Dharma. Chính vì thế, sự khủng hoảng này không phát xuất từ quan điểm đối nghịch giữa BBSSCC và Po Dharma như Lưu Quang Sang đã nêu ra, mà là từ thái độ vô trách nhiệm của BBSSCC tự tiện cải biến di sản ngôn ngữ chữ viết Chăm mà toàn thể dân tộc Chăm, từ gới tu sĩ, bô lão, trí thức Chăm tại Việt Nam cũng như tại Campuchia đang sử dụng hôm nay. BBSSCC phải trả lại càng sớm càng tốt cho dân tộc này Akhar Thrah Chăm truyền thống của họ, chỉ có thế thôi.

3). Lâm Gia Tân (ngày 12-5-2007)

Lâm Gia Tân là con rể của Lưu Quang Sang cũng viết email cho bà con Chăm cho rằng Po Dharma sẽ sám hối lại về thái độ của ông ta quấy phá BBSSCC và làm phiền hà xã hội Chăm.

4). Lưu Quang Sáng (ngày 13-9-2007)

Lưu Quang Sáng là con của cựu dân biểu Lưu Quang Sang viết email riêng cho ông Thành Ngọc Có cho rằng Po Dharma là người chỉ tạo ra sự mâu thuẫn trong xã hội Chăm. Chính Thành Ngọc Có là người chuyển lại cho bà con Chăm.

5). Lưu Quang Tuấn Huy (ngày 24-3-2008)

Lưu Quang Tuấn Huy là cháu ruột của Lưu Quang Sang cũng viết bức thư ngỏ gởi cho bà con Chăm nhằm kết tội tổ chức Harak Champaka mà Po Dharma là Tỗng Biên Tập, có "lòng đố kỵ" và gieo vào thế hệ của ông ta "sự hận thù cục bộ, sự quay lưng cấu xé lẫn nhau trong khi chẳng biết mục tiêu gì".

Po Dharma đã làm gì tổn thương đến danh dự và quyền lợi chung của dân tộc. Tại sao 6 thành viên trong một gia đình từ bậc thân phụ (cựu dân biểu Lưu Quang Sang) cho đến em rể (Bá Ðình Lợi và Bá Văn Ðông), con rể (Lâm Gia Tân), cháu ruột (Lưu Quang Tuấn Huy) và con ruột (Lưu Quang Sáng) phải dùng đến “diễn đàn email” để tẩy chay và hạ bệ Po Dharma. Ðây là hiện tượng hiếm có trong văn chương đấu tranh chính trị trên thế giới này.

Những yếu tố vừa nêu ra đã đưa đẩy chúng tôi đặt lại câu nghi vấn có chăng Bá Văn Ðông chỉ làm công cụ cho Lưu Quang Sang, Chế Linh và Nguyễn Văn Tỷ trong chiến dịch tẩy chay những trí thức Chăm không đồng tình với quan điểm thân cộng sản của Chế Linh từ tháng 1 năm 2007. Nếu thật sự Lưu Quang Sang không nhúng tay vào vụ việc này, ông ta đã lên tiếng từ lâu để phản đối những thái độ không nghiêm túc mà những thành viên trong gia đình của ông ta đã gây ra nhằm hạ bệ Po Dharma, một chiến trường vô bổ, không mang ích lợi gì cho dân tộc Chăm hôm nay, một khi:

-       Nguyễn Văn Tỷ không thống nhất lại chữ viết Chăm.

-       Chế Linh không giải thích tại sao ông ta lại bỏ rơi những bạn thân và chiến hữu để trở về hợp tác với cộng sản.

-       Lưu Quang Sang không trả lời cho câu hỏi tại sao ông ta quên đi lời hứa trung thành với tổ chức IOC-Champa một khi đặt chân đến xứ Hoa Kỳ, quên đi chữ ký của mình trong biên bản hội thảo Kuala Lumpur 2006 và nhất là chôn vùi đi cả lời thề thiêng liêng của ông ta trước bậc tiền nhân về Ðại Hội Champa 2007.

(Nguồn tư liệu : Harak Champaka số 40, ngày 11-3-2010)