Musa Porome

Gần đây đã  có một số anh em SVHS người Chăm có tâm huyết với dân tộc đã vào mạng Messenger Chat và hỏi tôi một số câu hỏi rất hay. Mặc dù đã giải thích với anh em đó, nhưng tôi cảm thấy chưa đủ mà cần phổ biến rộng hơn để toàn thể anh em trong nước cùng am tường, trong đó có 3 câu hỏi chính mà tôi cần nêu ra ở đây:

Câu hói 1: Tại sao trong hai năm gần đây anh em không còn nghe đến IOC-Campa hướng dẫn phái đoàn đi tham dự diển đàn Liên Hiệp Quốc nữa?

Đáp: IOC-Campa là một tổ chức chuyên chuyễn tải văn hoá, lịch sử, và nền văn minh của vương quốc Champa đến mọi người, mọi giới và mọi tổ chức trên thế giới biết về Champa, vương quốc trải dài từ Quảng Trị dọc bờ biển trung phần đến tận Biên Hoà mà ngày nay bị nước láng giềng Đại Việt xăm lăng và xoá tên trong bản đồ Đông Dương. Sau khi nhậm chức Chủ Tịch IOC-Campa, tôi nhận thấy vấn đề chuyển tải văn hoá còn rất giới hạn nên đã bước thêm bước nữa, đưa tổ chức IOC-Champa tham gia vào các tổ chức quốc tế rộng lớn hơn trong đó bao gồm:

Năm 2010, Hướng dẫn phái đoàn IOC đến Geneva (Thuỵ Sĩ) tham dự diễn đàn Liên Hiệp Quốc để bầy tỏ hoàn cảnh của một dân tộc đã từng một thời oanh liệt cho thế giới biết về Champa. Nhằm lúc mà diễn đàn hội thảo về đề tài "đời sống kinh tế của các dân tộc thiểu số ở các quốc gia trên thế giới"  trong đó có dân tộc Champa chúng ta. IOC-Campa đã được LHQ cho 3 phút phát biểu và đệ trình lên 6 yêu cầu nhờ LHQ dùng áp lực đòi hỏi chính quyền Việt Nam giúp nâng đở phát triển đời sống khó khăn của người Chăm ra khỏi cảnh nghèo nàn. 

Năm 2011, IOC-Campa tiếp tục gửi một đại biểu đến tham dự LHQ đó là cô Julie T. Underhill hội thảo về đề tài "Bảo đảm quyền của các giới phụ nữ thuộc các dân tộc thiểu số trên thế giới" và được LHQ cho 3 phút trình bày vấn đề liên quan đế quyền của các phụ nữ Chăm tại Việt Nam, và đưa ra 4 yêu cầu chính quyền Việt nam thực hiện.

Năm 2012, IOC gửi 3 đại biểu đến tham dự diễn đàn LHQ, trong đó có Ts. Po Dharma, Ks. Kevin Champa cùng phu nhân.

Năm 2013, IOC-Campa tiếp tục gửi 3 cô gái Chăm đại biểu đến tham dự LHQ trong đó có Cô Khaleelah Porome, Julie T. Underhill, và Cô Azizah Ahmad hội thảo về "Quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng của các dân tộc thiểu số trên thế giới". Ba cô gái Chăm này đã đưa ra 7 yêu cầu:

1). Cho phép dân tộc Chăm có quyền tự quyết và tự quản mọi hệ thống tổ chức văn hoá và tôn giáo và quyền phát triển tôn giáo với đà tiến hoá xã hội.

2). Cho phép dân tộc Chăm quyền tự do tín ngưỡng đúng với truyền thống của họ và quyền phát triển tín ngưỡng tôn giáo theo phong tục tập quán của họ.

3). Chấm dứt mọi chính sách nhằm biến đền tháp thiêng liêng Champa thành trung tâm du lịch thương mại để thu hoạch lợi nhuận. Chính sách này đã làm đảo lộn hệ thống tâm linh và nơi thờ phương thiêng liêng của người Chăm. Vì rằng, đền tháp Chăm là di sản sản văn hóa chung của Việt Nam nhưng là nơi thờ phượng thiêng liêng của dân bản địa Chăm.

4). Cho phép dân tộc Chăm xây cất chùa chiền để đáp ứng với sự phát triển dân số.

5). Chính quyền Việt Nam phải “tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng và thờ phượng của dân tộc ít người” được ghi rỏ trong Hiến Pháp.

6). Chính quyền Việt Nam nên có những chính sách rõ ràng nhằm ngăn chận sự kỳ thị tôn giáo, nâng cao sự hoà đồng giữa các tín ngưỡng trong nước.

7). Huỷ bỏ dự án lò hạt nhân Ninh Thuận vì khói phóng xạ là mối đe doạ trực tiếp đến sự sống còn của người Chăm.

Năm 2014 và 2015, vì bận tổ chức đại hội thanh niên Champa cho năm 2015 và IOC-Campa không đủ kinh phí tài trợ tiếp tục gửi đại biểu đến tham dự diễn đàn LHQ.  Hơn thế nữa, đề tài của diễn đàn lần này không phù hợp với đường lối đấu tranh của IOC nên tạm gát và sẽ tiếp tục trong những lần tiếp.

Ngoài ra, IOC còn tổ chức đại hội và các cuộc hội uận khác liên quan đến dân tộc qua nhiều đề tài khác nhau, gửi đại biểu đến Washington DC để điều trần với quốc hội Hoa Kỳ về dân tộc bản địa và đời sống xã hội Chăm hôm nay tại Việt Nam.

Câu hỏi 2: Tại sao không còn thấy IOC gửi tiền hảo tâm cho tổ chức Ramưwan và Katê tại Sài Gòn?

Đáp: Thực ra IOC không phải là một tở chức xã hội, lại thêm vào đó nguồn qủi của IOC là do các thành viên cùng các mạnh thường quân Việt lẫn Chăm đóng góp nên rất giới hạn. Thế nhưng, IOC luôn kêu gọi các thành viên có điều kiện nên gửi về giúp đở tổ chức theo cá nhân. IOC có rất nhiều vấn đề phải làm trước mắt như nỗ lực hợp tác với Hội Đồng Phát Triển Văn Hoá và Xã Hội Champa (HĐPVX-Champa) trên bước đường đấu tranh đòi quyền bản địa cho dân tộc Chăm trên cả lảnh vực tài chánh lẫn tinh thần, và hàng năm tiếp tục gửi đại biểu đến điều trần với các vị nghị sĩ quốc hội và các nhà ngoại giao Hoa Kỳ tại thủ đô Washington để yêu cầu họ quan tâm giúp đở dân tộc chúng ta trên cả lãnh vực nhân quyền và phát triển kinh tế. Yêu cầu họ quan tâm giúp đưa sinh viên Chăm vào danh sách của các du học sinh Việt Nam được qua Mỹ du học.

Câu hỏi 3: Vấn đề đấu tranh đòi quyền bản địa cho dân tộc đã đến đâu rồi?

Đáp: IOC quyết định dành phần này cho HĐPTVX-CHAMPA đặc trách. Đây là một vấn đề rất khó khăn đòi hỏi thời gian lâu dài và nhiều kinh phí. Vì rằng, nhà nước Việt Nam không thừa nhận bất cứ một dân tộc nào tại Việt Nam là dân tộc bản địa. Vì thế nghĩa vụ đầu tiên là thường xuyên đi gặp các phái bộ ngoại giao Hoa Kỳ và các cơ quan đặc trách các dân tộc bản địa tại LHQ ở  Washington DC. và New York để nhờ họ can thiệp giúp đở.    

*

Tóm lại, Trước kia IOC có rất nhiều thành viên và ngân qủi rất dồi dao, nhưng từ khi có nhiều người Chăm qua định cư tại Mỹ theo diện HO thì người Chăm từ từ tách ra thành lập nhiều hội đoàn khác theo chủ trương của họ. Theo nhận xét của chúng tôi, việc làm của họ là chuyên tổ chức lễ hội Katê hàng năm mà IOC cho rằng đây là một việc làm không cần thiết đối với IOC. Vì rằng cộng đồng người Chăm tại quê nhà hàng năm đang thực hiện cả lể tục lẫn lễ hội Kate và Ramawan để bảo tồn vằn hoá này.  Cũng vì lý do đó, IOC-Champa chỉ dấn thân đấu tranh cho những gì mà người Chăm không được phép lên tiếng nói và làm những gì mà người Chăm không làm được tại quê nhà. Mặc dù thành viên IOC còn rất ít, nhưng sự hy sinh của họ rất cao cả trên cả hai mặt tài chánh và tinh thần. Thành viên IOC không chỉ góp tài lực cho IOC mà cã cho tổ chức HĐPTVX-Champa tham gia trên bước đường đấu tranh đòi quyền bản địa cho dân tộc. Chúng ta cần ý thức rằng quyền Bản địa là một quyền lợi tối cần mà toàn thể người Chăm phải cùng đóng góp tài lực đấu tranh, tiếc rằng người Chăm ở hải ngoại chưa ý thức được trách nhiệm này nên không đóng góp.

Mặc dù LHQ tổ chức diễn đàn hàng năm, nhưng tuỳ theo đề tài phù hợp với hoàn cảnh của dân tộc Chăm và các quốc gia mà họ đang sinh sống thì IOC sẽ gửi đại biểu đến tham dự diễn đàn đó, chứ không ôm đồm thực hiện những việc làm theo sở thích. Tổ chức IOC có chủ trương đấu tranh rất rỏ ràng. Làm những gi cần thiết, né tránh rêu rao những chương trình không thuận lợi cho cộng đồng, hay lường gạt đồng tộc như các tổ chức khác chuyên đi vòng quanh lấy hình anh không trung thực để phổ biến trong cộng đồng Chăm ở Cambodia và Malaysia.

Hy vọng mọi người và mọi cộng đồng Champa sẽ thoả mản được thế nào là chủ trương cùng việc làm của IOC-Campa.