Hơn một thập niên qua, xã hội của bậc đành anh Chăm ở hải ngoại đang trải qua bao cơn khủng hoảng không lối thoát, phát xuất từ “ý thức hệ” về dân tộc và “khái niệm” về tin thần đoàn kết có nhiều sự khác biệt giữa cá nhân, gia đình và tổ chức hội đoàn Chăm. Sự khủng hoảng này đã lôi kéo thế hệ thanh niên Chăm đã từng sống dưới chế độ Việt Nam Cộng Hoà sang định cư ở nước ngoài, đi vào không gian chia cách nhau, đã gây ra bao bao phiền hà cho cộng đồng thanh niên Chăm, nhất là thanh niên trưởng thành lên ở hải ngoại, không có mối liên hệ với chế độ chính trị ở Việt Nam hay Campuchia trước năm 1975.  Điển hình nhất, thanh niên Chăm xuất thân từ Việt Nam có số lượng quá ít nhưng chia thành nhiều nhóm, sống biệt lập tuỳ theo khu vực và hội đoàn. Thanh niên Chăm xuất thân từ Campuchia chỉ làm bạn với Chăm Campuchia, trong khi đó thanh niên Chăm Châu Đốc cũng không biết thanh niên Chăm gốc Panduranga đang làm gì và nghĩ gì về quê hương Champa đổ nát. Hay nói một cách khác, thanh niên Chăm ba miền (Panduranga, Châu Đốc và Campuchia) lúc nào cũng công nhận mình là đứa con Champa mất nước, nhưng họ chưa có lần nào ngồi lại bên nhau để bàn một chút gì về quê hương Champa đổ nát này. Đây là hiên tượng của xã hội thanh niên Chăm tại hải ngoại mà BBT Champaka.info đã từng ghi nhận từ một thập niên qua.

1). Sự ra đời của phong trào “thanh niên Chăm ba miền”

Ngày 24-5-2015 đánh dấu ngày khai mạc của Đại Hội Champa lần thứ II-2015 tại đại học Davis, Hoa Kỳ. Đây là diễn dàn dành cho tiếng nói của thanh niên Chăm trên thế giới. Nhìn qua bích chương quảng cáo trên các mạng web về Đại Hội Champa 2015, dân tộc Chăm lấy làm vui mừng và phấn khởi cho sự chuyển hướng mới trong xã hội thanh niên Chăm tại hải ngoại hôm nay, tức là sự ra đời của phong trào “thanh niên Chăm ba miền” nhằm góp bàn tay vào công trình xây dựng xã hội Champa.

Công tác đầu tiên của của phong trào “thanh niên Chăm 3 miền”, đó là Đại Hội Champa lần thứ II-2015 hoàn toàn do thanh niên Chăm đảm trách, từ phương pháp qui hoạch chương trình, chọn lựa chủ đề, liên hệ với cơ quan đại học Hoa Kỳ, giúp vui văn nghệ cho đến nhân vật nằm trong ban tổ chức. Theo bích chương cho biết, Đại Hội Champa 2015 đặt dưới sự điều hành của cô Julie Thi Underhill với sự cộng tác của các cô Azizah Ahmad, Asma, Amina. Đó là bốn phụ nữ Chăm tốt nghiệp từ đại học Hoa Ky, nhưng xuất thân từ ba miền khác nhau: Panguranga, Châu Đốc và Campuchia. Đây là biến cố trọng đại chưa từng xảy ra trong xã hội Chăm từ nữa thế kỷ qua. Vì lần đầu tiên trong lịch sử, thanh niên Chăm sẳn sàng bỏ qua những dĩ vãng buồn phiền và phức tạp trong quá khứ hầu cùng nhau xây dựng một thế hệ mới dựa trên khái niệm “Thanh Niên Chăm 3 Miền” để làm cột trụ cho ý thức hệ đoàn kết dân tộc và cho lập trường đấu tranh chung trong tương lai. Nhưng mục tiêu chính yếu của Đại Hội Champa 2015 cũng nhằm tập trung mọi nổ lực để hình thành một tổ chức tạm gọi là:

Ban liên lạc thanh niên Champa thế giới

Đây chỉ là ban liên lạc mang tính cách tạm thời nhằm vận động thanh niên để tổ chức một đại hội sắp tới hầu bầu chính thức “ban chấp hành thanh niên Champa thế giới”.

“Thanh niên Chăm 3 miền” là khái niệm về “ý thức hệ đoàn kết dân tộc” đáng được hoan hô và trân trọng. Vì rằng Champa là quê hương chung của tất cả mọi người. Champa không phải là sở hữu riêng tư của cá nhân nào và cũng không phải của cải thuộc hội đoàn nào, mà là di sản lịch sử chung của những ai tự cho mình là đứa con Champa mất nước. Kể từ đó, đấu tranh cho quê hương Champa phải là nghĩa vụ chung của “thanh niên Chăm 3 miền” (Panduranga, Châu Đốc và Campuchi), cấu thành một lực lượng độc lập về tư tưởng, chấp nhận thoát ly ra khỏi sự ràng buộc của gia đình va hội đoàn để ngồi chung với nhau hầu làm một chút gì cho quê hương đổ nát này.

“Thanh niên Chăm 3 miền” đứng ra tổ chức Đại Hội Champa 2015 không phải là một tổ chức hội đoàn có nội qui pháp lý, mà phong trào của nhóm thanh niên Chăm chủ trương đấu tranh cho lý tưởng Champa không thể dựa vào quan điểm gia đình và hội đoàn, mà là dựa vào quan điểm chung về “ý thức hệ đoàn kết dân tộc”, cần có sự hiện diện của tất cả thanh niên Chăm từ ba miền: Panduranga, Châu Đốc và Campuchia. Sư ra đời của ban tổ chức Đại Hội Champa 2015 tập trung 4 thanh nữ Chăm xuất thân từ 3 miền khác nhau đã là một thành công đáng ghi nhận. Đây cũng là yếu tố nhằm chứng minh rằng sự ra đời của Đại Hội Champa 2015 không phải do tổ chức IOC-Champa núp xau bóng màng để lèo lái và cũng không liên hệ gì đến Champaka.info, một cơ quan báo chí chỉ có trách nhiệm đưa ra tin tức hay quan điểm về đại hội này, như nhóm đội ngũ bút chiến của Hà Nội hay một số người Chăm làm tay sai cho chế độ đã từng tung ra gần một tháng qua.

2). Ý nghĩa thành công của Đại Hội

Đại Hội Champa lần thứ II-2015 là diễn đàn dành cho toàn thể thanh niên Chăm trên thế giới. Chính vì thế, diễn đàn này cần có sự hiện diện của tất cả thanh niên Chăm từ 3 miền (Panduranga, Châu Đốc và Kampuchia), chung vai sát cánh với nhau để cùng nhau đặt lại vấn đề thế nào là vai trò của thanh niên Chăm đối với sự sống còn của dân tộc trong thế kỷ thứ 21 này.

Theo nguồn tin từ Hoa Kỳ cho biết, có rất nhiều thanh niên Chăm phát xuất từ 3 miền sẽ có mặt trong ngày đại hội. Nếu một số thanh niên hay hội đoàn Chăm không tham gia đại hội, thì đó là vấn đề của từng cá nhân, gia đình và hội đoàn, vì ban tổ chức của Đại Hội Champa 2015 đã có thư ngỏ mời tất cả người Chăm đến tham dự và cũng có những thư riêng xin các hội đoàn Chăm ở Wasington State, San Francisco, Los, Sacramento, San Jose, v.v. đến tham gia nhằm góp bàn xây dựng đại hội này.

Hy vọng rằng thanh niên Chăm sẽ không bỏ qua cơ hội để xây dựng một lực lượng thanh niên Champa chung để bảo vệ danh dự, quyền lợi và di sản văn hoá của dân tộc Champa trong những thập niên tới.

Xin bấm vào đây: Giấy mời gởi cho các hội đoàn Chăm