Po  Klaong Garai là đấng thiêng liêng biểu tượng qua Mukhalinga (tượng có khuôn mặt) của nền văn minh Ấn Giáo mà dân tộc Chăm đang tôn thờ trong Kalan (tháp chính) nằm ở phía tây thành phố Pha Rang. Đây là vị thần linh của dân tộc Chăm, luôn luôn mang trang phục và ngồi trên bài vị theo văn hoá và tín ngưỡng của người Chăm.

Sau 5 thế kỷ mang cuộc sống an bình với dân tộc Chăm, Po Klaong Garai lại trở thành nạn nhân của chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hôm nay Po Klaong Garai không còn là đấng thiêng liêng của dân tộc Chăm nữa mà là vị thần linh bị chính quyền Việt Nam tẩy não, buộc Ngài phải bỏ đạo người Chăm để mang trên đầu hào quang có chữ Vạn của dân tộc Việt không liên hệ gì đến truyền thống tín ngưỡng của người Chăm.

Buộc Po Klaong Garai phải mang chữ Vạn trên đầu là một trong những biến cố tang thương nhất mà thần linh Chăm đang gánh chịu gần 4 thập niên qua.  Sau năm 1975, nhà nước Việt Nam tịch thu toàn diện tài sản và đất đai thuộc đền tháp của Po Klaong Garai để rồi người Chăm không còn phương tiện và tài chánh hầu tổ chức những lễ tục dành cho Ngài nửa; tước bỏ chủ quyền của người Chăm trên đền tháp mà họ đang thờ phượng và biến Po Klaong Garai thành “đấng nô lệ” làm thuê cho khách du lịch để thu hút lợi nhuận. Mỗi lần lên tháp làm lễ tục, người Chăm phải quì lậy chính quyền để xin giấy phép, mặc dù Po Klaong Garai là thần linh của họ chứ không phải của nhà nước Việt Nam.

Đền Po Klaong Garai không phải là di tích lịch sử hoang phế mà là một quần thể văn hoá và tín ngưỡng mà dân tộc Chăm đang thờ phượng đặt dưới quyền chỉ đạo của hội đồng sư cả Chăm Bà La Môn được nhà nước Việt Nam cộng nhận như một tổ chức pháp lý hầu bảo tồn di sản tâm linh của dân tộc này. Mọi sự biến đổi trên đền tháp đều phải có sự đồng ý của hội đồng sư cả. Tiếc rằng chính quyền địa phương Ninh Thuận tự tiện cho phép người Kinh mang hình tượng chữ Vạn để trên đầu Po Klaong Garai nhưng không cần hỏi ý kiến của hội đồng sư cả. Chính đó là hành động khủng bố trấn trợn đời sống tâm linh của người Chăm, một tập thể dân bản địa không còn quê hương và tổ quốc đã từng gánh chịu hơn 8 thế kỷ chiến tranh tương tàn của cuộc Nam Tiến.

Tại sao lại đưa chữ Vạn trên đầu Po Klaong Garai của người Chăm

Po Klaong Garai là vị thần linh đối với dân tộc Chăm đóng vai trò thiêng liêng cũng như Phật Tổ. Dân tộc Kinh có thái độ như thế nào nếu người Chăm đem hình tượng Linga và Yoni để trên đầu của Phật Tổ mà người Kinh đang thờ phượng trong chùa? Câu trả lời là dân tộc Kinh không bao giờ tha thứ cho thái độ vô văn hoá này.

Việt Nam là quốc gia đa chủng tộc và đa tín ngưỡng. Nhà nước luôn luôn chủ trương tôn trọng quyền hành đạo của mỗi dân tộc. Tiếc rằng nhà nước chỉ chú tâm đến tôn giáo của dân tộc Kinh và tìm cách tẩy chay những tôn giáo không nằm trong hệ thống văn hoá của dân tộc Việt. Hành động đưa chữ Vạn lên đầu Po Klaong Garai của người Chăm đã chứng minh rằng nhà nước Việt Nam đang tìm cách huỷ điệt thế giới thần linh Chăm và buộc các đấng thiên liêng của người Chăm phải sống theo phong cách văn hoá của dân tộc Việt. Đây là chính sách đàn áp tín ngưỡng đối với dân tộc bản địa mà người Chăm không bao giờ chấp nhận. Đứng trước hình tượng chữ Vạn trong đền tháp, dân tộc Chăm quyết tâm đấu tranh cho tới cùng hầu yêu cầu nhà nước Việt Nam phải thu hồi chữ Vạn trong đền của Po Klaong Garai hầu phục hưng lại đức tin của cộng đồng người Chăm hôm nay đối với vị thần linh này.

Hy vọng rằng Hội Đồng Sư Cả, các nhà trí thức và hội đoàn của người Chăm trong và ngoài nước như tổ chức IOC-Champa, Hội Đồng Phát Triển Văn Hoá-Xã Hội Champa, Hội Bảo Tồn Văn Hoá Champa, Hội Văn Hoá Truyền Thống Champa, UNECO-Chăm, v.v.,   không thể nhắm mắt làm ngơ trước sự kiện vô văn hoá của chính quyền Ninh Thuận bằng cách cho phép đưa hình tượng chữ Vạn đặt ngay trên đầu Po Klaong Garai của dân tộc Chăm.

Tháp Po Klaong Garai, thế kỷ 14