Tan Dara

Đai hội quốc tế về quyền của các dân tộc bản địa do Liên Hiệp Quốc tổ chức từ ngày 6-9 tháng 7 năm 2013 tại phòng họp của cơ quan Liên Hiệp Quốc ở Geneva, Thuỵ sĩ. Cũng cần nhắc lại rằng năm 2012 và 2013 đã đánh dấu nhiều biến cố quan trọng trong sinh hoạt của tổ chức Hội Đồng Người Bản Địa Tại Việt Nam (CIP-TVN) có trụ sở tại Greenboro, thuộc tiểu Bang North Corolina, Hoa Kỳ.

Tổ chức này do ba sắc dân gồm anh em dân tộc bản địa Tây Nguyên, dân tộc bản địa Khmer Krom Nam Bộ, và anh em thuộc dân tộc bản địa Chăm kết hợp thành lập năm 2012. Dù chỉ mới ra đời, nhưng tổ chức này đã làm nên nhiều việc vô cùng quan trọng điển hình như trong tháng 4 năm 2013, CIP-TVN đã gửi một số thành viên đến gặp các phái bộ cao cấp trong Quốc Hội và các nhân viên cao cấp trong văn phòng của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tại Toà Bạch Ốc để giới thiệu mục tiên của tổ chức, và gửi bản tuyên ngôn chung đến Liên Hiệp Quốc để yêu câu cơ quan này cứu xét yêu sách của tổ chức. Ngày 5 tháng 7, Tổ chức CIP-TVN tiếp tục gửi 2 thành viên đại diện tổ chức đến tham dự đại hội quốc tế về quyền của các dân tộc Bản Địa làn thứ 6 do Liên Hiệp Quốc tổ chức tại Geneva để đòi công lý cho các dân tộc bản địa tại Việt Nam đã bị Chính quyền Hà Nội từ chối không thừa nhận họ thuộc nhóm dân tộc bản địa.

Diễn văn Hội Đồng Dân Tộc Bản Đia Việt Nam

Sau đây là nội dung bài diễn văn của Hội Đồng do ông Tan Dara, Chủ Tịch Hội Đồng đọc tại diển đàn Liên Hiệp Quốc:

Thưa vị Chủ Toạ

Thưa các vị Đại Biểu

Cùng toàn thể anh chị em.

Đây là một vinh dự cho tôi được cơ hội đưa tiếng nói của 30 dân tộc bản địa đang sống tại một quốc gia hôm nay gọi là Việt Nam. Chúng tôi lấy làm cảm kích được quí vị cho cơ hội được tham dự Forum “Cơ chế chuyên gia về quyền của người dân bản địa (Expert Mechanism on the Rights of Indigenous Peoples-EMRIP) tổ chức lần thứ 6 này. Thế nhưng, trong lúc chúng tôi đang đọc diển văn thì trong 30 dân tộc bản địa này đã bị chính quyền Việt nam rút bỏ khỏi danh sách của nhóm dân tộc thiểu số. Thực ra nhóm dân tộc này vẫn còn đó mặc dù dân số ngày càng ít hơn vì bị chính sách loại trừ của chính quyền Việt Nam và ngày nay các dân tộc này đang trên đả bị diệt vong.

Đại hội lần thứ 3 do EMRIP tổ chức cũng vào tháng 7 năm 2010, một đại biểu đại diện của chính quyền Việt Nam đã ba hoa lên tiếng từ chối sự tồn vong của chúng tôi bằng lời nói: "Ở Việt Nam không có dân tộc bản địa nhưng chỉ có dân tộc thiểu số", và cũng chính ông này đã ngoan cố đề nghị ban tổ chức loại bỏ tên tôi ra khỏi danh sách của những người sẽ được lên đọc diễn văn, nhưng cuối cùng tôi cũng được ban tổ chức cho cơ hội lên đọc bài diển văn của tôi. Xin gửi lời cám ơn ban tổ chức. Sự việc không ngưng ở đây, vào ngày 20 tháng 1 năm 2012 trong thời gian mà uỷ ban thuộc tổ chức CERD chuyên nghiên cứu hồ sơ để loại bỏ những thành phần phân biệt màu da và kỳ thị chủng tộc, thì người hướng dẫn các đại biểu đại diện chính quyền Việt nam đề nghị ban tổ chức chỉ nên chọn tên gọi là "dân tộc thiểu số" thay vì "dân tộc bản địa". Ông này còn cho biết rằng ông không hề hiểu biết từ ngữ Bản địa có ý nghĩa như thế nào cả vì từ ngữ dân tộc thiều số thường được dùng để ám chỉ cho các dân tộc không phải là người Việt. Vì ông không biết định nghĩa từ ngử bản địa, nên yêu cầu tổ chức CERD cho phép ông đến hội kiến với các nhà ngôn ngữ học Việt Nam trước khi ông quyết định dùng từ, và vấn đề này có thể kéo dài cho đến ngày nghiên cứu hồ sơ do tổ chức CERD tổ chức cho năm 2014. Đây là một thí dụ cụ thể minh chứng cho thấy chính quyền Việt nam luôn viện dẫn mọi lý do để kéo dài thời gian. Sự kiện đã chứng minh rất rỏ ràng rằng mặc dù chính quyền Việt Nam đã ký vào bàn tuyên ngôn về quyền của các dân tộc bản địa do Liên Hiệp Quốc đề ra năm 2007 nhưng không họ không thực thi là vậy. Vì lẻ đó mà cho đến nay chính quyền Việt nam vẫn không dịch bản tuyên ngôn này ra tiếng Việt cũng như bằng ngôn ngữ của các dân tộc bản địa để học tập công chúng .

Hiện nay chúng tôi rất lấy làm phấn khởi khi biết rằng hội nghị quốc tế về các dân tộc bản địa sẽ tổ chức vào tháng 9 năm 2014. Đến lúc đó, chúng tôi hy vọng chính quyền Việt nam sẽ định nghĩa được từ ngữ Bản Địa rõ ràng để rồi họ tham gia vào tổ chức quốc tế này và thừa nhận dân tộc của chúng tôi là nhóm dân tộc bản địa trong quốc gia của họ. Vào năm 1961, lịch sử ghi rằng có 30 dân tộc của chúng tôi đã từng đoàn kết và đấu tranh chung, và hôm nay chúng tôi một lần nữa hội nhập đoàn kết thành lập một tổ chức mới mang tên: Hội Đồng Người Dân Bản Địa tại Việt Nam Ngày Nay, và cùng đưa ra một bản tuyên ngôn chung sau đây:

Tuyên cáo chung của Hội Đồng Dân Tộc Bản Địa Việt Nam 23-9- 2012

Chúng tôi gồm ba nhóm dân tộc. Khmer-Krom, thuộc tổ chức The Supreme National Council of Kampuchea-Krom (SNC-KK) tạm dịch: Hội Đồng Tối Cao Kampuchea-Krom; Chăm, thuộc tổ chức The Council for the Social-Cultural Developement of Champa (CSCD-Champa) tạm dịch: Hội Đồng Phát Triễn Văn Hoá và Xã Hội Champa; Và Montagnards thuộc tổ chức The people Congress of PMSI (Pays Montagnards du Sud Indochinoise) tạm dich: Hội Đoàn Người Tây Nguyên PMSI, đã có phiên họp và nhất trí tiếp nhận một biện pháp chính trị dựa trên hiến chương Liên Hiệp Quốc về quyền của các dân tộc bản địa để tìm giải pháp cứu vãng tình hình của các dân tộc đang có nguy cơ bị diệt vong, trong đó có ba dân tộc chúng tôi hiện đang bị chính quyền Việtnam áp dụng chính sách đồng hoá.

Vì động lực đó, nên có một nhóm đại diện các tổ chức và hội đoàn người bản địa đã nhóm họp và đi đến quyết định thành lập một tổ chức mang tên "Council of Indigenous Peoples in Today's Vietnam (CIP-TVN)" tạm dịch: Hội Đồng Các Dân Tộc Bản Địa Ngày Nay gọi là Việtnam. Với một sứ mệnh rõ ràng, nhưng không giới hạn như sau:

Hội Đồng cùng tán đồng và ủng hộ giúp cơ quan Liên Hiệp Quốc thực thi hiến chương về quyền của các dân tộc bản địa, như đã được uỷ thác, trên các thuộc địa của các thành viên trong Hội Đồng. Hội Đồng không chỉ thừa nhận và trợ giúp về mặt chính trị cũng như nguyện vọng của các thành viên, nhưng còn bênh vực các thành viên để làm sao lấy lại cho bằng được quyền tự quản, và quyển tự trị.

Hội Đồng mang tính công bằng thừa nhận muc tiêu đấu tranh riêng của mỗi dân tộc Tây Nguyên và Khmer-Krom đòi độc lập là một nguyện vọng tiên quyết của hai nhóm này, vì rằng đất đai của Khmer-Krom là của người Khmer-Krom, Đất đai của người Tây Nguyên thuộc về người Tây Nguyên. Theo quá trình lịch sử, lảnh thổ người Champa đã bị người Việt đô hộ từ năm 1832, khu vực đông dương mất vào năm 1949, và vùng Tây Nguyên mất vào năm 1954. Mang sứ mạng đó, Hội Đồng đã được uỷ thác cho quyền thực hiện những mục tiêu sau:

1. Đoàn kết và huy động tất cả hơn 30 dân tộc bản địa thuộc thành viên của Hội Đồng nằm trong lành thổ đang bị đô hộ mà ngày nay gọi là Việtnam để cùng theo đuổi những mục tiêu sau đây:

a. Tiếp tục theo dỏi yêu sách đòi hỏi trong bảng tuyên ngôn chung mà Hội Đồng đã nộp lên cơ quan Liên Hiệp Quốc tại Geneva ngày 13 tháng 7 năm 2010 trong phiên họp về chủ đề quyền của các dân tộc bản địa.

b. Kết hợp lại mọi phương cách và tiềm lực để đưa vấn đề cho thế giới biết sự "bất công" và việc "tiêu diệt các sắc dân" đang được chính quyềnViệtnam thực hiện.

c. Học tập đồng bào chúng ta về những quyền lợi đã được đề ra trong hiến chương của Liên Hiệp Quốc.

d. Giúp thực thi hiến chương là việc đã được Liên Hiệp Quốc uỷ thác.

e. lấy lại quyền tự quản và quyền tự trị như đã được đề ra trong bảng hiến chương.

f. Để cứu nguy dân tộc từ tay của chính quyền bảo hộ bất chính đang dùng chính sách đồng hoá các sắc dân cũng như văn hoá, tập tục và ngôn ngữ, chúng ta cần đòi lại quyền làm chủ lãnh thổ thuộc tổ tiên của chúng ta (điều 8).

2. Yêu cầu chính quyển Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việtnam thực thi đúng theo hiến chương của Liên Hiệp Quốc về quyền của các dân tộc bản địa bằng cách:

a. Thừa nhận chúng ta là "người bản địa" và nên bắt đầu thực thi tất cả những điều đã được đề ra trong bảng hiến chương của Liên Hiệp Quốc về quyền của các dân tộc bàn địa.

b. Rút toàn bộ binh lính bảo hộ khỏi lảnh thổ của tổ tiên người Khmer-Krom; Champa; và vùng Tây Nguyên như đã được đề ra trong điều 30.

c. Chấm dứt việc khai thác những quặng mỏ và tài nguyên như dầu thô, Gas, Bauxit... của chúng tôi như đã được đề ra trong điều 32.

d. Chấm dứt việc khai phá rừng của chúng tôi, huỷ hoại môi trường,và những con thú rừng như đã được đề ra trong điều 29.

e. Chắm dứt việc cố ý di cư người Việt đến định cư tại các lảnh địa của chúng tôi một cách bất hợp pháp nhằm mục đích để đồng hoá và/hay tiêu diệt toàn bộ sắc dân của chúng tôi (điều 8).

f. Chắm dứt việc bịa ra những tội vạ nhằm lên án tố cáo bắt giam tra tấn đồng bào của chúng tôi một cách phi pháp.

3. Một lần nữa, Hội Đồng này thành tâm yêu cầu cơ quan Liên Hiệp Quốc và cộng đồng thế giới giúp cứu nguy dân tộc chúng tôi đang trong nguy cơ bị diệt vong và cứu xét đưa lảnh thổ của chúng tôi đang bị đô hộ vào danh sách của các "lảnh thổ bị đô hộ" để may ra chúng tôi được sống trong một quốc gia tự do và thế giới nhân loại tiến bộ sau này.

4. Khẩn thiết yêu cầu các quốc gia công lý và mọi người dân yêu chuộng hoà bình trên thế giới giúp đở cứu vãng nhân dân của chúng tôi khỏi bị diệt vong trong khi còn có thời gian.

Greenboro, North Carolina, U.S.A. Ngày 23 tháng 9 năm 2012

Đồng ký tên:

Mr. Tan Dara Thach (Chủ Tịch, SNC-KK)                  

Mr. Andrew Tu (Chủ Tịch, CSCD-Champa)                            

Mr. Rong Nay (Chủ Tịch, PC-PMSI)

Ban lãnh đạo của Hội Đồng Dân Tộc Bản Địa Việt Nam