Tuyên ngôn của Liên Hợp Quốc về Quyền của Dân Tộc Bản Địa là một chuẩn mực mà các quốc gia thành viên phải theo đuổi thực hiện trên tinh thần hợp tác và tôn trọng lẫn nhau. Điều 1 của Tuyên Ngôn này viết rằng: “Các dân tộc bản địa, với tư cách cá nhân hay tập thể, có quyền hưởng đầy đủ tất cả các quyền con người và quyền tự do cơ bản được thừa nhận trong Hiến Chương Liên Hợp Quốc (Charter of the United Nations), trong Tuyên Ngôn Thế Giới về Quyền Con Người (Universal Declaration of Human Rights) và trong Luật Pháp Quốc Tế về Quyền Con Người (International Human Rights Law)”.

Dựa vào Tuyên Ngôn này, Liên Hiệp Quốc có tổ chức Hội Nghị lần thứ 9 về Quyền của Dân Tộc Bản Địa tại Geneva từ ngày 11 đến 15 tháng 7 năm 2016. Nhân dịp này, Hội Đồng Bản Địa Việt Nam (Council of Indigenous Peoples in Today’s Vietnam) có gởi một phái đoàn đến tham dự gồm có Thach Tan Dara (Khmer Krom) Nay Rong (Tây Nguyên), Po Dharma và Dominique Nguyen (Chăm). Phái đoàn này đặt dưới sự hướng dẩn của ông ThachTan Dara.

Trong bài kiến nghị đọc vào ngày 14-7-2016 tại diễn đàn Liên Hiêp Quốc, Hội Đồng Bản Địa Việt Nam yêu cầu nhà nước Việt Nam phải thực thi 3 điều sau đây:

• Công nhận người Chăm, Tây Nguyên và Khmer Krom là thành phần dân tộc bản địa chứ không phải dân tộc thiểu số.

• Trao trả hay bồi thường cho người Chăm, Tây Nguyên và Khmer Krom những đất đai của họ mà nhà nước Việt Nam đã chiếm đoạt sau năm 1975.

• Đưa ra đạo luật nhằm ban cho người Chăm, Tây Nguyên và Khmer Krom “quyền tự quyết và tự quản” về mặt kinh tế, xã hội, văn hoá và giáo dục.

Sau đây là kiến nghị đọc ngày 14-7-2016 tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc:

Hội Đồng Bản Địa Việt Nam

(Council of Indigenous Peoples in Today’s Vietnam)

Kính thưa Chủ tịch,
Thưa quý vị,

Việt Nam là một quốc gia tập trung 54 dân tộc khác nhau trong đó Khmer-Krom, Chăm và Tây Nguyên là thành phần dân tộc bản địa đã có mặt trên lãnh thổ đất đai của họ trước ngày Nam Tiến của dân tộc Việt kể từ thế kỷ thứ XI, đã từng xây dựng một cuộc sống an bình và thất chặc mối giao lưu hữu nghị với các nước láng giềng. Sự hiện diện của người Pháp ở Đông Dương vào năm 1859 đã ngăn chặn chính sách bành trướng đất đai của Việt Nam cho đến ngày sụp đổ của chế độ Sài Gòn vào năm 1975. Kể từ năm 1975, Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam xoá bỏ qui chế đặc biệt dành cho dân tộc bản địa Khmer-Krom, Chăm và Tây Nguyên, đưa ra chính sách cai trị nhân dân hoàn toàn dựa vào sự đàn áp, thù hằn và chia rẽ dân tộc. Nhà nước Việt Nam chiếm đoạt cả tài sản và đất đai của người bản xứ, một công cụ nhằm phá vỡ hệ thống tổ chức xã hội, văn hóa, tôn giáo, gia đình của dân tộc này và cuối cùng nhằm buộc họ phải quì lạy trước chế độ. Chính sách này cũng là mục tiêu nhằm biến những người dân bản địa thành tập thể tộc người vô sản phù hợp với chủ nghĩa Mác và Lênin mà chế độ Hà Nội đang đeo đuổi.

Đứng trước chính sách chiếm đoạt đất đai và đối mặt với sự nghèo đói bần cùng, người Khmer Krom, Chăm và Tây Nguyên chuyên sống về sản phẩm nông nghiệp, chỉ còn giải pháp là rời bỏ thôn làng ra đi để tìm việc làm, bán nhượng đất đai của họ với giá rẻ để sống qua ngày hay để né tránh những truy tố vì không tôn trọng lệnh thu hồi đất đai của nhà nước. Hôm nay, họ là thành phần dân tộc nghèo đói và sống với bao niềm đau và vô vọng. Điều mà ai cũng công nhận, hầu hết người Khmer Krom, Chăm vả Tây Nguyên không tìm ra công ăn việc làm, không hưởng qui chế chăm sóc sức khỏe, không có phương tiện để phát triền nền giáo dục dành cho con em của họ, trong khi đó các thành phần sinh viên bản địa không bao giờ có cơ hội đi ra nước ngoài du học, đặc biệt là tại Hoa Kỳ và các nước châu Âu.

Theo kết quả điều tra dân số vào năm 2014 của chính quyền Việt Nam, dân số của Khmer Krom có khoảng 1 200 000 người; Chăm khoảng 160 000 người và Tây Nguyên hơn một triệu người, trong đó khoảng 75% dân số là những hộ nghèo, mù chữ và thất nghiệp.

Đối với tình hình của dân tộc bản địa Việt Nam hôm nay, mục tiêu số 8 nằm trong nghị trình của Hội Nghị mang chủ đề "Các thực hành tốt và các chiến lược hay cho việc thực hiện Tuyên Ngôn của Liên Hợp Quốc về Quyền của Dân Tộc Bản Địa" sẽ phát triển nhanh chóng một khi nhà nước Việt Nam đứng ra công nhận chính thức người Khmer Krom, Chăm vả Tây Nguyên là thành phần dân bản địa. Đây là điều kiện tiên quyết mà nhà nước Việt Nam không thể bỏ qua trong nghĩa vụ thực thi những điều khoản trong Tuyên Ngôn vể Quyền của Dân Tộc Bản Địa. Do đó, Hội Đồng Bản Địa Việt Nam yêu cầu nhà nước Việt Nam phải thực hiện 3 điều trong kiến nghị sau đây:

1). Chính thức công nhận người Khmer Krom, Chăm và Tây Nguyên là thành phần dân tộc bản địa trước khi thực thi những điều khoản khác nằm trong Tuyên bố của Liên Hợp Quốc về Quyền của Dân Tộc Bản Địa. Cũng cần nhắc nhở rằng chính phủ Việt Nam cần phiên dịch các tài liệu của Liên Hợp Quốc về quyền bản địa sang tiếng Việt và tiếng bản địa để phân phối rộng rải trong quần chúng Khmer Krom, Chăm và Tây Nguyên, tức là những người dân bản xứ, sinh ra trên lãnh thổ do cha ông của họ để lại chứ không phải là dân tộc thiểu số như yêu cầu của Việt Nam.

2). Ban hành một đạo luật dành cho dân tộc bản địa Khmer Krom, Chăm và Tây Nguyên được hưởng quyền “tự quyết và tự quản” về mặt kinh tế, xã hội, văn hóa, phù hợp với các Điều 3 và 4 của Tuyên Ngôn về Quyền của Dân Tộc Bản Địa đã ban hành vào năm 2007, trong đó Việt Nam là quốc gia đã ký tên vào hiến chương này.

3). Hoàn trả lại cho người Khmer Krom, Chăm và Tây Nguyên tất cả đất đai tư nhân hoặc công cộng của họ bị chiếm đoạt một cách bất hợp pháp hoặc bị tịch thu bởi chính quyền Hà Nội sau năm 1975. Nếu không, nhà nước Việt Nam phải thực thi điều 28 của Tuyên Ngôn bằng cách bồi thường một cách xứng đáng những đất đai của dân tộc này mà nhà nước đã quốc hữu hoá sau năm 1975

Cảm ơn về sự chú ý của quí vị

*

Đấu tranh đòi quyền dân tộc Chăm bản địa là mục tiêu chính yếu mà toàn thể người Chăm trong và ngoài nước không thể bỏ qua. Đây là cuộc vận động khuôn khổ pháp lý của Tuyên Ngôn Liên Hiệp Quốc về Quyền của Dân Tộc Bản Đại ban hành vào năm 2007. Lên Hiệp Quốc không thể giúp người Chăm để thực thi bản Tuyên Ngôn này nếu dân tộc Chăm không đứng ra đấu tranh để đòi quyền cơ bản của mình. Buổi cơm thân mật ngày 4-9-2016 do Hội Đồng Phát Triển Văn Hoá Xã Hội Champa tổ chức tại San Jose nhằm xin đồng bào Chăm yểm trợ cho chương trình đấu tranh đòi quyền bản địa sẽ là cơ hội thử thách để đánh giá thế nào là sự hưởng ứng của bà con Chăm đối với Tuyên Ngôn của Liên Hiệp Quốc về Quyền của Dân Tộc Bản Địa.

Xin bấm vào đây để xem:

Bản tiếng Anh của kiến nghị