Ngày 12-1-2014, web Thanh Niên Online cho biết Ninh Thuận có 25 trường dạy tiếng Chăm ở cấp tiểu học với trên 8.000 học sinh. Trong đó phần lớn học sinh từ lớp 3 đến lớp 5 đang học 3 thứ tiếng: Việt, Anh và Chăm (3 tiết/tuần) nên đuối sức. Theo ông Tô Mạnh Tường, Hiệu trưởng Trường tiểu học Thành Hải

(TP. Phan Rang-Tháp Chàm) trường có gần 50% (163/337) học sinh dân tộc Chăm, phần lớn những học sinh người Chăm học các khối lớp 3, 4, 5 đều tỏ ra đuối sức và chất lượng khó đạt theo yêu cầu về chuẩn kiến thức và kỹ năng của chương trình. Mỗi tuần có 5 buổi học thì lớp 4 và 5 phải học mỗi buổi 6 tiết, lớp 3 có 3/5 buổi 6 tiết.

Với việc phải xếp thời khóa biểu dạy và học 6 tiết mỗi buổi, hiệu trưởng tất cả các trường tiểu học đều vi phạm Quyết định số 16/2006 ngày 5.5.2006 của Bộ GD-ĐT cũng như Công văn 1378 của Sở GD-ĐT về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2012 - 2013 đối với cấp tiểu học. Những văn bản này quy định kế hoạch dạy học và giáo dục đối với lớp một buổi/ngày: thời lượng tối đa 5 tiết/buổi, tối thiểu 5 buổi/tuần.

*

Theo chúng tôi, chương trình trẻ em học 3 thứ tiếng cũng thường xảy ra ở môt số quốc gia Đông Nam Á, như Singapor, Mã Lai. Tại hai quốc gia này, học sinh người Hoa phả học từ lớp mẫu giáo đến trung học ba thứ tiếng: Hoa, Mã Lai và Anh, nhưng khi ra trường họ nói và viết thông thạo cả 3 thứ tiếng. Đó là thí dụ quí giá mà VN nên học hỏi.

Riêng về trẻ em Chăm, khi học xong chương trình tiếng Chăm của Ban Biên Soạn ở cấp tiểu học, hầu hết các đứa trẻ này học cho có lệ, vì đọc không thông thạo chữ Chăm do thầy cô dạy trong trường lớp, so với trình độ tiếng Việt. Chính đó là vấn đề mà dân tộc Chăm cần nêu ra có chăng thầy cô chưa có đủ trình độ dạy tiếng Chăm hay sách giáo trình dạy tiếng Chăm không có giá trị cao về mặt khoa học giáo dục. Bên cạnh đó, các trẻ em này cũng không đọc được chữ Chăm do cha mẹ họ viết, vì chữ Chăm của Ban Biên Soạn có 3 ký tự mới trong bản chữ cái, hoàn toàn khác biệt với akhar thrah Chăm truyền thống.

Nhiều thông tin từ Việt Nam cho biết hầu hết các thầy cô dạy tiếng Chăm tại tỉnh Ninh Thuận cũng không đọc thông thạo chữ Chăm in trong sách giáo trình. Trước khi đến trường lớp, một số thầy cô phải luyện trước cách đọc chữ Chăm và một số thầy cô phải phiên âm bài giảng dạy bằng chữ La Tinh để cho dễ nhớ.

Thầy cô dạy tiếng Chăm không thông thạo chữ Chăm làm sao các con em Chăm giỏi tiếng Chăm được. Đậy là thí dụ điển hình: Một học sinh Chăm học hết cấp tiểu học đọc một trang tiếng Việt trong sách giáo trình chỉ cần 4 phút, trong khi đó họ đọc 1 trang tiếng Chăm trong sách giáo trình hơn 20 phút chưa xong và đôi khi còn phải đánh vần nữa. Người Chăm gọi đây là “bac akhar yau tuh aia di akaok ada” (học chữ như đổ nước trên đầu vịt).